Κατρίν Αλαμάνου
Αυτή τη νύχτα λοιπόν, η αντιπάθειά μου για την ανθρωπότητα φαινόταν να έχει καταργηθεί ή , τουλάχιστον, παροδικά, ν’ απουσιάζει. Μπήκα στο καφέ Μαρσότο. Υποθέτω πως εσείς ξέρετε ότι ο κόσμος πάει εκεί για ν’ ακούσει τανγκό, αλλά να τ’ ακούσει όπως κάποιος που πιστεύει στο Θεό ακούει το «κατά Ματθαίο Πάθη». Απόσπασμα από «Το Tούνελ» του Ερνέστο Σάμπατο.
Ο Ερνέστο Σάμπατο, γεννήθηκε σαν σήμερα στις 24 Ιουνίου 1911 και πέθανε τον Απρίλιο του 2011, μόλις δύο μήνες πριν τα 100α του γενέθλια. Ο μεγάλος αργεντινός μυθιστοριογράφος και δοκιμιογράφος, με ιταλική και ισπανική καταγωγή, ανήκει στη γενιά των συγγραφέων της Λατινικής Αμερικής που, όπως έχει γραφτεί, έκαναν τη λογοτεχνία τους το αξιολογότερο προϊόν εξαγωγής αυτών των χωρών προς τον υπόλοιπο κόσμο.
Θυμάμαι τόσες συμφορές, τόσα πρόσωπα, κυνικά και σκληρά, τόσες κακές πράξεις, που η μνήμη είναι για μένα το τρομερό φως που φωτίζει το ρυπαρό μουσείο της ντροπής. Απόσπασμα, «Το Τούνελ».
Υπήρξε κεντρική προσωπικότητα όχι μόνο στη λογοτεχνική ζωή της Αργεντινής στον 20ο αιώνα, αλλά και στον πολιτικό και δημόσιο βίο της. Μετά την πτώση του καθεστώτος Βιντέλα που είχε προκαλέσει την εξαφάνιση χιλιάδων ανθρώπων, ο Σάμπατο ορίστηκε, το 1984, επικεφαλής της επιτροπής που ερεύνησε τα εγκλήματα ενάντια στην ανθρωπότητα τα οποία διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια του καθεστώτος.
Ως μυθιστοριογράφος με τεράστια αναγνώριση ήταν ένα από τα λίγα δημόσια πρόσωπα που είχαν το ηθικό κύρος και την ανεξαρτησία στην Αργεντινή εκείνης της εποχής. Η Εθνικής Επιτροπής για την Εξαφάνιση Προσώπων εξέδωσε τα πορίσματά της τον Σεπτέμβριο του 1984, με τον τίτλο «Ποτέ ξανά» (Nunca Mas). Οι αναφορές της ήταν λεπτομερείς, τρομακτικές και αδιαμφισβήτητες. Μετά τις αποκαλύψεις των πορισμάτων οι στρατηγοί οδηγήθηκαν σε δίκη. Ήταν λοιπόν η έκθεση του Σάμπατο που έκανε τον λαό της Αργεντινής να μάθει και να συνειδητοποιήσει το μέγεθος της καταστροφής που είχε συμβεί στη χώρα τους.
Το πρώτο μυθιστόρημα του Σάμπατο είναι «Το Τούνελ» (1948 και 1978) με το οποίο έγινε αμέσως γνωστός. Πρόκειται για την εξομολόγηση του ζωγράφου Χουάν Πάμπλο Καστέλ, ο οποίος έχει δολοφονήσει τη μοναδική γυναίκα που μπορούσε να τον κατανοήσει. Σε όλο το μυθιστόρημα ο Καστέλ προβληματίζεται για τις πράξεις του και για τις πράξεις των άλλων. Ως αφηγητής, ο Καστέλ περιγράφει με λεπτομέρεια γιατί σκότωσε την ερωμένη του, τη Μαρία Ιριβάρνε.
Αλλά είναι αρκετά παράξενο που σ' έναν άνθρωπο δεν αρκεί να έχει γλυτώσει τα μαρτύρια και το θάνατο, για να ζει ευχαριστημένος. Όταν αρχίζει να αποκτάει ξανά ασφάλεια, η περηφάνεια, η ματαιοδοξία, η υπεροψία, που, φαινομενικά, είχαν εξαφανιστεί για πάντα, αρχίζουν να φανερώνονται ξανά, σαν ζώα που είχαν φύγει τρομαγμένα. Και, κατά κάποιον τρόπο, ξαναγυρίζουν με μεγαλύτερη έπαρση, σαν να ντρέπονταν που δεν είχαν πέσει τόσο χαμηλά. Απόσπασμα, «Το Τούνελ».
Όπως γράφει στην ελληνική έκδοση του βιβλίου ο Φ. Δ. Δρακοντειάδης, «Το Τούνελ» είναι έργο παλιό αλλά και σύγχρονο. Κυκλοφόρησε το 1948 και αναγνωρίστηκε ως ένα από τα σημαντικότερα έργα της λογοτεχνίας της Αργεντινής. Το 1978, ο Σάμπατο του έδωσε την τελική του μορφή. Όταν έγραψε αυτή τη νουβέλα, ο Αλμπέρ Καμύ είχε γράψει τον «Ξένο», ο Ζαν Πωλ Σαρτρ πότιζε το δέντρο του υπαρξισμού και ο Σάμουελ Μπέκετ καταπιανόταν με το «Περιμένοντας τον Γκοντό».
Ωστόσο το πρώτο του μυθιστόρημα το οποίο δεν εκδόθηκε ποτέ ήταν «Η βουβή πηγή». Το 1933 είχε εκλεγεί γενικός γραμματέας της Κομμουνιστικής Νεολαίας στην Αργεντινή. Όμως, το 1934 άρχισε να αμφισβητεί τις πράξεις της σταλινικής Σοβιετικής Ένωσης, καθώς είχε πληροφορηθεί για τους διωγμούς που γίνονταν από τον Στάλιν. Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Αργεντινής αποφάσισε να τον στείλει για δυο χρόνια στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Λένιν της Μόσχας, ώστε να επανέλθει στη σωστή γραμμή. Αλλά ο Σάμπατο πήγε στο Παρίσι. Εκεί έγραψε και το μυθιστόρημα «η βουβή πηγή».
*Διαβάστε: Ερνέστο Σάμπατο, Το Τούνελ, μετ: Μάγια - Μαρία Ρούσσου, επιμ.: Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής, εκδ. Αστάρτη, 1986.
http://tvxs.gr/news/san-simera/ernesto-sampato-i-mnimi-fotizei-ryparo-moyseio-tis-ntropis
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου