Γιώργος Κοτανίδης: Στο Σουργκούτ για το Νίκο Ζαχαριάδη

Αγγελική Δημοπούλου

«Οι σοβιετικοί και οι κομμουνιστές τους οποίους υπηρέτησε σε όλη του ζωή τον δολοφόνησαν ενώ οι σημερινοί καπιταλιστές του Σουργκούτ τον τίμησαν» λέει για το Νίκο Ζαχαριάδη, ο ηθοποιός και συγγραφέας Γιώργος Κοτανίδης που την περασμένη Κυριακή βρέθηκε στην τιμητική εκδήλωση, για τον επί 25 χρόνια ηγέτη του ΚΚΕ, στο παγωμένο Σουργκούτ της Σιβηρίας. Ο Γιώργος Κοτανίδης υποστηρίζει ότι η αντίφαση αυτή καθιστά «τραγικό ήρωα» το Νίκο Ζαχαριάδη. Ο ίδιος ετοιμάζει ένα θεατρικό έργο για τον ιστορικό ηγέτη του ΚΚΕ και το «Μήνυμα από την άλλη πλευρά» που εκείνος απευθύνει προς του συντρόφους του και τον ελληνικό λαό. «Δεν θέλω να δικαιώσω πολιτικά τον Ζαχαριάδη. Θέλω να περιγράψω την τραγικότητα της ύπαρξής του στην εξορία της Σιβηρίας» εξηγεί στο tvxs.gr ο Γιώργος Κοτανίδης.

Τι ακριβώς έγινε στο Σουργκούτ της Σιβηρίας;

Στο Σουργκούτ ύστερα από πρωτοβουλία και προσπάθειες του Σήφη Ζαχαριάδη, γιου του Νίκου Ζαχαριάδη, και σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές, δηλαδή με το Δήμο του Σουργκούτ, τοποθετήθηκε μια αναμνηστική πλάκα με τη φωτογραφία του Νίκου Ζαχαριάδη κι ένα σημείωμα για το ποιος ήταν στο δασαρχείο που δούλευε εξόριστος από τους Σοβιετικούς. Ο Ζαχαριάδης έζησε εξόριστος αναγκαστικά, χωρίς καμία καταδίκη, ετσιθελικά - με απόφαση της ηγεσίας του ΚΚΣΕ και βέβαια με την ανοχή της τότε ηγεσίας του ΚΚΕ που τον είχε στο στόχαστρο και ήθελε να τον εξοντώσει - στο παγωμένο Σουρκούτ της Σιβηρίας για έντεκα χρόνια. Κι άλλα έξι χρόνια πριν έζησε εξόριστος σε άλλη πόλη. Στο Σουργκούτ λοιπόν ύστερα από έναν σκληρό αγώνα και απεργίες πείνας με τις οποίες ζητούσε την ελευθερία του και την επιστροφή του στην Ελλάδα - ήταν πολιτικός πρόσφυγας εκεί, ήταν μια αυθαίρετη κράτηση - την πρώτη Αυγούστου του 1973 αυτοκτόνησε.

Η ηγεσία των Σοβιετικών ήταν λοιπόν οι δολοφόνοι του με την ανοχή της ηγεσίας του ΚΚΕ. Μετά από τόσα χρόνια λοιπόν οι αρχές του Σουργκούτ αποφάσισαν την τοποθέτηση της αναμνηστικής αυτής πλάκας στο δασαρχείο που δούλευε. Επιπλέον σε ένα κεντρικό πάρκο της πόλης έγινε δεντροφύτευση και δημιουργήθηκε μια αλέα από έλατα που πλέον θα έχει το όνομα του Νίκου Ζαχαριάδη. Αυτή ήταν λοιπόν μια αναφορά τιμητική των σημερινών ρωσικών αρχών. Και η αντίφαση είναι ακριβώς ότι οι σοβιετικοί και οι κουμουνιστές τους οποίους υπηρέτησε όλη του ζωή - και ως ηγέτης του ΚΚΕ επί 25 χρόνια - τον δολοφόνησαν ενώ οι σημερινοί καπιταλιστές του Σουργκούτ τον τίμησαν.

_{^{O Σήφης Ζαχαριάδης με τη γυναίκα του, την κόρη του, τον γιο και τη γυναίκα του αδερφού του Κύρου και το Γιώργο Κοτανίδη κάτω από την τιμητική πλακέτα του Νίκου Ζαχαριάδη στο δασαρχείο του Σουργκούτ}}

Κατά μία έννοια έγινε και μια κάποια αποκατάσταση στη Ρωσία μετά την αποκατάσταση του Νίκου Ζαχαριάδη από το ΚΚΕ...

Κατά κάποιο τρόπο... Αλλά αποκατάσταση στην Ελλάδα πλήρης δεν έχει γίνει. Η γνώμη μου είναι αυτή. Τον αποκατέστησε το ΚΚΕ αλλά 41 χρόνια μετά το θάνατό του. Αυτό δεν αλλάζει τίποτα. Του αφαίρεσαν τις κατηγορίες του πράκτορα, εντάξει. Η αντίφαση, όμως παραμένει. Οι Σοβιετικοί τον δολοφόνησαν με την ανοχή της τότε ηγεσίας του ΚΚΕ και οι σημερινοί καπιταλιστές τον τίμησαν.

^{Ο Σήφης Ζαχαριάδης με εργαζόμενους του δασαρχείου του Σουργκούτ
Μερικοί από αυτούς είχαν δουλέψει με τον Νίκο Ζαχαριάδη}

Πώς ήταν το κλίμα στο Σουργκούτ;

Υπήρχε φόρτιση. Εκτός από την οικογένεια του Νίκου Ζαχαριάδη είχε έρθει και μια ομάδα από παλιούς αριστερούς, κουμουνιστές. Ήρθε επίσης και μια αντιπροσωπεία του ΚΚΕ μαζί με την Αλέκα Παπαρήγα, η οποία είχε πρωτοστατήσει και στη μεταφορά των οστών του στην Ελλάδα πριν από 22 χρόνια αλλά και στην αποκατάστασή του ως Γενικού Γραμματέα του κόμματος. Υπήρχε μια μεγάλη συγκίνηση λοιπόν γιατί στο Σουργκούτ βρέθηκαν άνθρωποι που πίστευαν πολύ στο Νίκο Ζαχαριάδη. Εξάλλου επισκεφτήκαμε και το μικρό ξύλινο σπίτι στο οποίο είχε ζήσει. Ήταν σημαντικό. Γιατί ο Νίκος Ζαχαριάδης ήταν μια μεγάλη προσωπικότητα και του κομμουνιστικού κινήματος αλλά και γενικότερα.

Αυτό που υπογραμμίσαμε όλοι όσοι βρεθήκαμε στο ταξίδι ήταν ότι ο Νίκος Ζαχαριάδης το 1940 έστειλε το περίφημο γράμμα από την απομόνωση των φυλακών του Μεταξά στο οποίο καλούσε τον ελληνικό λαό να αντισταθεί με κάθε τρόπο στους Γερμανούς κι αυτή του η πολιτική στάση ήταν που στην ουσία δημιούργησε το ΕΑΜ. Πολύς κόσμος λοιπόν τον θεωρεί έναν διορατικό ηγέτη. Βέβαια μεγάλωσε και ανδρώθηκε – όπως και το κομμουνιστικό κίνημα της εποχής – κάτω από το άστρο του σοβιετικού κομουνισμού και του Στάλιν. Δεν υπήρχε κι άλλος κομμουνισμός τότε. Και ο ίδιος ο Ζαχαριάδης είχε κάνει λάθη σημαντικά. Αλλά κανείς δεν αξίζει μια τέτοια τιμωρία, όπως αυτή που του επέβαλαν οι Σοβιετικοί χωρίς δίκη. Και γι’ αυτό το λόγο έγινε αυτή η τιμητική εκδήλωση στο μακρινό Σουργκούτ της Σιβηρίας.

_{^{Ο Σήφης Ζαχαριάδης μιλάει στην εκδήλωση προς τιμήν του Νίκου Ζαχαριάδη}}

Ετοιμάζετε ένα θεατρικό έργο για το Νίκο Ζαχαριάδη...

Εδώ και μερικά χρόνια σκεφτόμουν την απέραντη μοναξιά που έζησε ο Νίκος Ζαχαριάδης στις εξορίες που του επιφύλαξαν οι Σοβιετικοί. Είχε μείνει και τέσσερα χρόνια φυλακή στη δικτατορία του Μεταξά κάτω από άγριες συνθήκες όπως όλοι οι κουμμουνιστές. Αργότερα παραδόθηκε στους Γερμανούς και έμεινε πέντε χρόνια στο Νταχάου. Στα δεκαεπτά χρόνια εξορίας στη Σιβηρία προστίθενται λοιπόν άλλα εννιά. Έζησε συνολικά 26 χρόνια φυλακές και εξορίες. Στη Σιβηρία όμως, όπως είπε και ο μεγάλος του γιος κάποια στιγμή, ήταν χίλιες φορές μόνος. Ήταν εκεί ενώ η πλειοψηφία του ΚΚΕ στην Τασκένδη, των πολιτικών προσφύγων, ήταν με το μέρος του. Τελικά τον γκρέμισαν από την ηγεσία κι επειδή ήξερε πάρα πολλά πράγματα στην ουσία ήθελαν να τον εξοντώσουν. Εγώ λοιπόν, αυτό που σκεφτόμουν για το Ζαχαριάδη ήταν οι μέρες και οι νύχτες που πέρασε εκεί, τις απεργίες πείνας που έκανε και τον αγώνα που έδωσε. Βασικά για μένα ο Ζαχαριάδης είναι ένας τραγικός ήρωας. Κι αυτή την τραγικότητα της ύπαρξής του θα προσπαθήσω να αναδείξω μέσα από το θεατρικό έργο που γράφω.

Ο λόγος που επιλέξατε το Νίκο Ζαχαριάδη ως κεντρικό πρόσωπο;

Δεν είναι θέμα επιλογής. Είναι κάτι που σαν άνθρωπο με αγγίζει καθώς ήμουνα πολλά χρόνια ενταγμένος στο κομμουνιστικό κίνημα και γνωρίζω πολλά πράγματα για την εποχή εκείνη. Αυτός ο άνθρωπος εξοντώθηκε από αυτούς που υπηρέτησε μια ζωή. Αυτό για μένα είναι μια τραγική αντίφαση και γι’ αυτό προσπαθώ να κάνω αυτό το έργο.

_{^{Αφιέρωμα της τοπικής εφημερίδας του Σουργκούτ στον Νίκο Ζαχαριάδη}}

Σε τι θα επικεντρώνεται το έργο;

Θα είναι επικεντρωμένο στις τρεις τελευταίες του ημέρες κατά τις οποίες γράφει ένα κείμενο το οποίο λέγεται «Μήνυμα από την άλλη μεριά» και το οποίο προοριζόταν να διαβαστεί μετά από την αυτοκτονία του. Το μήνυμα αυτό το απευθύνει στους συντρόφους του και τον ελληνικό λαό. Αυτός είναι ο άξονας. Και βέβαια κατά τη διάρκεια των τριών ημερών μιλάει για όλα τα γεγονότα της προσωπικής του ιστορίας αλλά και της ιστορίας του κομμουνιστικού κινήματος. Εδώ θα αποκαλύπτονται συνεχώς στοιχεία, πληροφορίες και αντιφάσεις εναντίον του και υπέρ του. Γιατί και ο ίδιος έκανε σημαντικά πολιτικά λάθη. Δεν θέλω να δικαιώσω πολιτικά τον Ζαχαριάδη. Θέλω να περιγράψω την τραγικότητα της ύπαρξής του εκεί (σ.σ. στην εξορία της Σιβηρίας).

 

 

http://tvxs.gr/news/theatro/giorgos-kotanidis-sto-soyrgkoyt-gia-niko-zaxariadi