Φυλακές υψίστης ασφαλείας: Ο σωφρονισμός έγινε αφανισμός

Κατρίν Αλαμάνου

Οι βουλευτές της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ καλούνται να ψηφίσουν το νομοσχέδιο με τις νέες ρυθμίσεις στον Σωφρονιστικό Κώδικα, στον οποίο περιλαμβάνονται οι φυλακές υψίστης ασφαλείας, ενώ πριν ένα χρόνο οι εκπρόσωποι των δύο κομμάτων ψήφιζαν ακριβώς τα αντίθετα στην Επιτροπή Σωφρονιστικού Συστήματος της Βουλής, σύμφωνα με όσα δηλώνει στο tvxs.gr ο βουλευτής της ΔΗΜΑΡ και καθηγητής Εγκληματολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιάννης Πανούσης. Οι φυλακές Γ' τύπου που δρομολογούνται «δεν έχουν να καμία σχέση με σωφρονισμό, αλλά με εξουθένωση και αχρήστευση» των κρατουμένων, τονίζει.

^{_{Διαβάστε επίσης: Οι φυλακές υψίστης ασφαλείας κλείνουν την πόρτα της επανένταξης}}

Στο Σχέδιο για τον νέο Σωφρονιστικό Κώδικα που είχε παρουσιάσει η Επιτροπή και είχε περάσει ομόφωνα, τον Ιούνιο του 2013, προβλεπόταν, μεταξύ άλλων, η ισότητα στη μεταχείριση των κρατουμένων και δεν υπήρχε πρόβλεψη για φυλακές υψίστης ασφαλείας (Γ' τύπου). Αυτό το Σχέδιο, όπως σημειώνει ο κ. Πανούσης, όχι μόνο δεν ελήφθη υπόψη αλλά τώρα συζητείται ένα νομοσχέδιο εντελώς αντίθετο και στον ισχύοντα Κώδικα και στην Πρόταση της Επιτροπής της Βουλής.

«Ξαφνικά ήρθε ένα νομοσχέδιο που γεννήθηκε από τη μη επιστροφή του Ξηρού, με το οποίο επιχειρείται να οικοδομηθεί ένα καθεστώς» που αντιτίθεται στο Σύνταγμα, τις διεθνείς συμβάσεις και τους ευρωπαϊκούς σωφρονιστικούς κανόνες, επισημαίνει ο Γιάννης Πανούσης.

_{Φωτογραφία: ΑΠΕ-ΜΠΕ}

Ποιους κρατούμενους αφορά το νομοσχέδιο για τις φυλακές υψίστης ασφαλείας; Έχουν εκφραστεί φόβοι θα λειτουργεί ως «απειλή» η μεταφορά σε αυτές τις φυλακές.

Έτσι όπως παρουσιάζεται το νομοσχέδιο προς το παρόν –δεν ξέρω αν θα υπάρξουν αλλαγές καθώς το ΠΑΣΟΚ κατέθεσε κάποιες καινούριες προτάσεις - υπάρχουν κάποια άρθρα που δεν έχουν καμία απολύτως σημασία σήμερα, προβλέπεται π.χ μεταφορά στις φυλακές υψίστης ασφαλείας και για κρατούμενους για εσχάτη προδοσία και επιβουλή της ακεραιότητας της χώρας. Ουσιαστικά το νομοσχέδιο επικεντρώνεται σε δύο κατηγορίες, στην τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα, στο οποίο περιλαμβάνονται και ποινικά αδικήματα, εφόσον οι πράξεις αυτές έγιναν στο πλαίσιο του οργανωμένου εγκλήματος, δηλαδή, ανθρωποκτονίες, ένοπλες ληστείας κλπ. Επιπλέον, αφορά όσους κρατούμενους χαρακτηρίζονται επικίνδυνοι για τη δημόσια ασφάλεια και έχουν καταδικαστεί για τουλάχιστον 10 χρόνια καθώς και όσους θεωρούνται επικίνδυνοι για την ασφάλεια στις φυλάκες Α΄ και Β΄ τύπου όπου ήδη βρίσκονται.


Όμως, το ζήτημα είναι με ποιο κριτήριο θα τους χαρακτηρίζουν επικίνδυνους καθώς και ποιους και πόσους από τους κρατούμενους αφορά το νομοσχέδιο. Πόσοι είναι τελικά που μας χρειάζεται ειδική φυλακή; Σε ό, τι αφορά τα κριτήρια βάσει των οποίων θα θεωρείται κάποιος επικίνδυνος, σύμφωνα με το νομοσχέδιο, ο εισαγγελέας Εφετών θα κρίνει με βάση τη βαρύτητα, τη συμπεριφορά, την επικινδυνότητα… Αυτά τα επικίνδυνα πράγματα. Η επικινδυνότητα δεν είναι κάτι που μπορεί να κρίνει ένας μόνον άνθρωπος. Δεν προβλέπεται να ελέγχονται οι κρατούμενοι από επιστημονική ομάδα. Από την άλλη, όλοι όσοι εμπίπτουν στις δύο κατηγορίες που επικεντρώνεται το νομοσχέδιο τις οποίες προανέφερα, θα μεταχθούν σωρευτικά σε φυλακές υψίστης ασφαλείας.

Όπου εκεί οι συνθήκες θα είναι ιδιαίτερα δυσμενείς;

Όποιος έχει καταδικαστεί σε ισόβια δεν μπορεί να κάνει αίτηση για υπό όρους απόλυση (αποφυλάκιση) πριν περάσουν 20 χρόνια. Μετά είναι οι περιπτώσεις τετραετούς κράτησης με παράταση ανά δύο χρόνια και της δεκαετούς κράτηση πάλι με διετή παράταση. Αυτό δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο. Κατά την κράτησή τους οι άνθρωποι αυτοί θα στερούνται ουσιαστικά τα πάντα. Τώρα, ο ισχυρισμός ότι ένας κρατούμενος χωρίς άδεια, χωρίς επικοινωνία με τον έξω κόσμο, χωρίς επισκέψεις, θα μπορεί να εργάζεται, αυτό μάλλον ως ευφυολόγημα εκλαμβάνεται.

Άρα δεν μπορούμε να μιλάμε για σωφρονισμό…

Με αυτές τις συνθήκες δεν σωφρονίζεται ένας κρατούμενος, ουσιαστικά τον κάνουν άγριο. Αυτές οι φυλακές δεν έχουν καμία σχέση με σωφρονισμό, αλλά με εξουθένωση και αχρήστευση. Υπάρχει μια ολόκληρη θεωρία στις ΗΠΑ περί της αχρηστεύσεως των εγκληματιών, δηλαδή μια έμμεση ποινή κοινωνικού θανάτου. Ο κρατούμενος αποκόβεται τελείως από τις σχέσεις του και εν τέλει και από τον εαυτό του. Εξάλλου στο εξωτερικό έχουμε και αυτοκτονίες σε τέτοιου είδους φυλακές. Κάποια στιγμή ένας κρατούμενος δεν αντέχει τον απομονωτισμό ή την αδυναμία επικοινωνίας και αυτοκτονεί ή αγριεύει και σκοτώνει τον διπλανό του ή τον φύλακα αν μπορέσει.

Αφορμή για το εν λόγω νομοσχέδιο ήταν η απόδραση Ξηρού ο οποίος δεν ξαναγύρισε μετά από άδεια;


Η άδεια καταρχάς δεν είναι απόδραση. Ύστερα, πόσες αποδράσεις έχουμε τον τελευταίο καιρό; Την Κυριακή αποπειράθηκαν κάποιοι στις φυλακές Κορυδαλλού να αποδράσουν και δεν τα κατάφεραν. Αλλά ακόμη κι αν κάποιοι αποπειρώνται και έστω ότι πετυχαίνουν, αυτό τι σημαίνει; Ότι θα κάνουμε ειδικές φυλακές, από τις οποίες ποιος μας λέει ότι δεν μπορούν να φύγουν;. Και στις μεγαλύτερες φυλακές του κόσμου ένα σύστημα μπορεί να «τρυπήσει». Όλα αυτά δεν συζητήθηκαν. Ξαφνικά ήρθε ένα νομοσχέδιο που γεννήθηκε από τη μη επιστροφή του Ξηρού, με το οποίο επιχειρείται να οικοδομηθεί ένα καθεστώς που, κατά τη γνώμη μου, είναι έξω από Σύνταγμα, έξω από τις διεθνείς συμβάσεις και έξω από τους ευρωπαϊκούς σωφρονιστικούς κανόνες του 2006.

Το νομοσχέδιο ουσιαστικά «απενεργοποιεί» διατάξεις του Σωφρονιστικού Κώδικα;
 

Το νομοσχέδιο αντιτίθεται στον ίδιο τον Σωφρονιστικό Κώδικα. Ο ισχύων Σωφρονιστικός Κώδικας (του 1999) είναι αρκετά προοδευτικός. Εδώ και ένα χρόνο η Επιτροπή Σωφρονιστικού Συστήματος της Βουλής, με ομόφωνη απόφαση, όλων δηλαδή των κομμάτων, συμφωνήσαμε σε ένα σχέδιο του οποίου έτυχε να είμαι ο «πατέρας» ως επιστήμονας. Επρόκειτο για Πρόταση-Σχέδιο για το Νέο Σωφρονιστικό Κώδικα και περιέχει ακριβώς τα αντίθετα από όσα προβλέπονται στο σημερινό νομοσχέδιο, Εξ ου και έχει τώρα έχει πρόβλημα το ΠΑΣΟΚ, γιατί οι εκπρόσωποί του στην Επιτροπή –καθώς και οι εκπρόσωποι της ΝΔ- είχαν συμφωνήσει σε αυτό Σχέδιο. Και τώρα καλούνται να ψηφίσουν τα αντίθετα. 

http://tvxs.gr/news/ellada/fylakes-ypsistis-asfaleias-o-sofronismos-egine-afanismos-kratoymenon