Έφυγε σήμερα , σε ηλικία 95 ετών , ο μεγάλος μαρξιστής ιστορικός Έρικ Χόμπσμπαουμ. Γεννήθηκε στην Αίγυπτο αλλά οι ευρωπαικής καταγωγής εβραίοι γονείς του, εγκαταστάθηκαν στη Βιέννη όταν εκείνος ήταν δύο ετών , και λίγο αργότερα στο Βερολίνο. Ενώ ήταν στην εφηβεία ορφάνεψε και από τους δύο γονείς και καθώς ο Χίτλερ ανέβαινε στην εξουσία, ο Χόμπσμπαουμ εγκαταστάθηκε το 1933 ,στο Λονδίνο.
Μετά την απόκτηση διδακτορικού διπλώματος από το Cambridge, έγινε καθηγητής στο Birkbeck College του Λονδίνου το 1947, ενώ το πρώτο από τα περισσότερα από 30 βιβλία του εκδόθηκε το 1948….*
Μετά την απόκτηση διδακτορικού διπλώματος από το Cambridge, έγινε καθηγητής στο Birkbeck College του Λονδίνου το 1947, ενώ το πρώτο από τα περισσότερα από 30 βιβλία του εκδόθηκε το 1948….*
Σας παρουσιάζουμε αποσπάσματα από την ραδιοφωνική συνέντευξη του Ε.Χόμπσμπαουμ στο BBC, στις 23.12.2011. Μιλάει στον Αndrew Whitehead,κάνοντας τον απολογισμό ενός έτους επαναστατικού αναβρασμού στον αραβικό κόσμο.
Ο Έρικ Χόμπσμπαουμ για το 2011: ”Μου θυμίζει το 1848 ”.
Βρισκόμαστε στο σπίτι του στο βόρειο Λονδίνο, πολύ κοντά στο Hampstead Heath. Βιβλία για την τζαζ – ήταν κάποτε κριτικός της τζαζ – στριμώχνονται στα ράφια μαζί με βιβλία ιστορίας σε διάφορες γλώσσες.
Ο Έρικ Χόμπσμπαουμ έζησε τη ζωή του κάτω από την σκιά, ή τη λάμψη, των επαναστάσεων. Γεννήθηκε λίγους μήνες πριν από τη ρωσική επανάσταση του 1917, ήταν κομμουνιστής για το μεγαλύτερο μέρος της ενήλικης ζωής του – καθώς και ένας καινοτόμος και σημαντικός συγγραφέας και στοχαστής. Υπήρξε ιστορικός της επανάστασης, και κατά καιρούς υπέρμαχος της επαναστατικής αλλαγής. Στα 94 χρόνια του, παραμένει άσβεστο το πάθος του για την πολιτική, κάτι που αντανακλάται στον τίτλο του πιο πρόσφατου βιβλίου του ‘’Πώς να Αλλάξουμε τον Κόσμο’’, αλλά και στο έντονο ενδιαφέρον του για την Αραβική Άνοιξη.
‘’Ήταν τεράστια η χαρά να ανακαλύψουμε, για άλλη μια φορά ,ότι είναι δυνατόν οι λαοί να κατεβαίνουν στους δρόμους, να διαδηλώνουν , να ανατρέπουν κυβερνήσεις”.
Ο διάσημος ιστορικός παρακολούθησε με ενθουσιασμό τις επαναστάσεις του 2011.
“Ασφαλώς ένιωσα ενθουσιασμό και ανακούφιση», μου λέει. “Αν γίνει μια επανάσταση, πρέπει να είναι κάτι σαν αυτό. Τουλάχιστον κατά τις πρώτες ημέρες. Ο λαός να ξεχύνεται στους δρόμους και να διαδηλώνει για τα σωστά πράγματα.”
Αλλά, προσθέτει:
«Γνωρίζουμε ότι δεν θα διαρκέσει”.
Ο ιστορικός μέσα του τον οδηγεί σε έναν παραλληλισμό μεταξύ της Αραβικής Άνοιξης του 2011 και του “Έτους των επαναστάσεων” στην Ευρώπη σχεδόν δύο αιώνες νωρίτερα, όταν την εξέγερση στη Γαλλία ακολούθησαν άλλες στην Ιταλία και την Γερμανία, στην Αυτοκρατορία των Αψβούργων, και πέρα από αυτήν.
“Μου θυμίζει το 1848 – μια άλλη αυθόρμητη επανάσταση που ξεκίνησε σε μια χώρα και σύντομα εξαπλώθηκε σε όλη την ήπειρο”.
Για εκείνους που κάποτε γέμιζαν την πλατεία Ταχρίρ και τώρα ανησυχούν για την τύχη της επανάστασής τους, προσφέρει λίγα λόγια παρηγοριάς:
“Δύο χρόνια μετά το 1848, φαινόταν σαν να είχαν όλα αποτύχει. Σε βάθος χρόνου, τίποτα δεν είχε αποτύχει. Πολλά βήματα προόδου είχαν συντελεστεί. Ήταν μια άμεση αποτυχία, αλλά μια πιο μακροπρόθεσμη μερική επιτυχία –αν και όχι πλέον με τη μορφή επανάστασης”.
Ωστόσο, με την πιθανή εξαίρεση της Τυνησίας, βλέπει περιορισμένες προοπτικές για φιλελεύθερη δημοκρατία ή ευρωπαϊκού τύπου αντιπροσωπευτική κυβέρνηση στον αραβικό κόσμο.Όπως παρατηρεί, δεν έχει δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις διαφορές μεταξύ των αραβικών χωρών που βρίσκονται στη δίνη των μαζικών διαδηλώσεων.
“Είμαστε στη μέση μιας επανάστασης – αλλά δεν είναι η ίδια επανάσταση.”
‘’Αυτό που τις ενώνει είναι μια κοινή δυσαρέσκεια και οι κοινές κινητήριες δυνάμεις – μια εκσυγχρονισμένη μεσαία τάξη, ιδιαίτερα η νεαρή, φοιτητική μεσαία τάξη, και βέβαια η τεχνολογία που διευκολύνει πολύ σήμερα τις κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας’’
Η σημασία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που εκτείνεται και σε άλλα παγκόσμια κινήματα του 2011, όπως αυτά των καταλήψεων διαμαρτυρίας στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη, τράβηξε την προσοχή του Έρικ Χόμπσμπαουμ , και σε μεγάλο βαθμό προκάλεσε τον θαυμασμό του.
Το κίνημα οφείλεται , όπως υποστηρίζει, στην προεκλογική εκστρατεία του Μπάρακ Ομπάμα, η οποία κινητοποίησε με επιτυχία τούς κατά τα άλλα πολιτικά ανενεργούς νέους, κυρίως μέσω του διαδικτύου.
‘’Οι σύγχρονες καταλήψεις, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν ήταν μαζικές διαμαρτυρίες, αλλά ένα ανακυκλούμενο στρώμα φοιτητών .Μερικές φορές βρήκαν απήχηση στην κοινή γνώμη, όπως σαφώς συνέβη στις αντι-WallStreet, αντι –καπιταλιστικές καταλήψεις”.
Ωστόσο, σε όλο τον κόσμο, η παλιά αριστερά της οποίας ο Χόμπσμπαουμ υπήρξε μέρος της- ως συμμετέχων, χρονικογράφος και επίδοξος ανανεωτής – βρέθηκε στο περιθώριο των μαζικών διαμαρτυριών και των καταλήψεων.
“Η παραδοσιακή αριστερά ήταν προσανατολισμένη σε ένα είδος κοινωνίας που δεν υπάρχει πια ή έκανε παύση εργασιών. Πίστευε, σε πολύ μεγάλο βαθμό, ότι το μαζικό εργατικό κίνημα θα ήταν ο φορέας του μέλλοντος. Όμως , έχουμε αποβιομηχάνιση και αυτό δεν είναι πλέον δυνατό”.
“Οι πιο αποτελεσματικές μαζικές κινητοποιήσεις σήμερα είναι αυτές που ξεκινούν από μία νέα εκσυγχρονισμένη μεσαία τάξη, και ιδιαίτερα από το εξαιρετικά διογκωμένο φοιτητικό στρώμα. Είναι πιο αποτελεσματικές σε χώρες στις οποίες, δημογραφικά, οι νέοι άνδρες και γυναίκες αποτελούν πολύ μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού από ό, τι στην Ευρώπη.”
Ο Έρικ Χόμπσμπαουμ δεν περιμένει τις αραβικές επαναστάσεις να εξαπλωθούν περισσότερο στον κόσμο, τουλάχιστον όχι ως προάγγελος της ευρύτερης επανάστασης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου