Η απεγνωσμένη αντίδραση των πανικοβλημένων κυβερνήσεων μπροστά στην απειλή του κορωνοϊού ήταν να ρίξουν χρήμα στις κατεστραμμένες οικονομίες.Οι κεντρικές τράπεζες τυπώνουν χρήμα και το δανείζουν με χαμηλό επιτόκιο σε μεγάλες επιχειρήσεις, και συγκεκριμένα στις μεγάλες τράπεζες με σκοπό «να ενισχυθούν στη διάρκεια της κρίσης».
Τα κράτη δανείζονται μεγάλα ποσά, στην προσπάθειά τους να επαναφέρουν την οικονομία σε αυτό που θεωρούν ως την «κανονική κατάστασή της, προ-κορωνοϊού». Οι πολιτικοί του καπιταλισμού, πέφτουν διαρκώς σε λάθη κι αδιέξοδα, εξαιτίας των ιδεολογικών τους παρωπίδων.
Το πρόβλημα σε αυτή την προσπάθεια επιστροφής στην πρότερη κατάσταση είναι το εξής: ο καπιταλισμός του 2019 ήταν από μόνος του, και χωρίς τον κορωνοϊό, μία από τις αιτίες που οδήγησαν στην κρίση που βιώνουμε το 2020. Οι οικονομίες δεν κατάφεραν να επανέλθουν από τις κρίσεις του 2000 και του 2008-2009.
Χρόνια δανεισμού με σχεδόν μηδενικά επιτόκια επέτρεπαν στις μεγάλες επιχειρήσεις να επιβιώνουν με δανεικά. Το καινούριο χρήμα που έριξαν στην οικονομία οι κεντρικές τράπεζες, προκάλεσε αύξηση του πληθωρισμού, κυρίως όμως έφερε προβλήματα στο χρηματιστήριο, όπου οι τιμές απομακρύνθηκαν επικίνδυνα από την πραγματική αξία των μετοχών και της οικονομίας. Η ανισότητα εισοδημάτων και πλούτου έφτασε σε πρωτοφανή σημεία.
Με λίγα λόγια, ο καπιταλισμός χτίστηκε πάνω σε σαθρό έδαφος, και έτσι πολλά γεγονότα μπορούσαν ανά πάσα στιγμή να προκαλέσουν την κατάρρευσή του.
Αυτή τη φορά όμως, ο λόγος δεν ήταν η εξάπλωση των ηλεκτρονικών επιχειρήσεων (κρίση του dot.com του 2000), ούτε η κρίση με τα ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια υψηλού κινδύνου (κρίση του 2008-2009), αλλά ένας ιός. Και φυσικά η συντηρητική λογική, την πιο κρίσιμη στιγμή, οδήγησε στο να αντιμετωπίσουμε την αφορμή της κρίσης και όχι τη βαθύτερη αιτία, δηλαδή το σαθρό του συστήματος.
Έτσι, επιστρατεύει τρόπους επαναφοράς στην πρότερη κατάσταση, δηλαδή στον υφιστάμενο πριν την εξάπλωση του ιού, καπιταλισμό. Ακόμα κι αν ένα τέτοιο εγχείρημα πετύχαινε, το γεμάτο ρωγμές σύστημα σύντομα θα καταρρεύσει και πάλι, με κάποια άλλη αφορμή.
Υπό το φως της πανδημίας, υπάρχουν αρκετοί λόγοι που πρέπει κανείς να εστιάσει στα προβλήματα του καπιταλισμού. Οι ιοί είναι κομμάτι της φύσης. Έχουν επιτεθεί πολλές φορές στο ανθρώπινο είδος, και στο κοντινό και στο απώτερο παρελθόν, προκαλώντας πολλούς θανάτους.
Το 1918, ο ιός της ισπανικής γρίπης σκότωσε περίπου 700.000 ανθρώπους στις ΗΠΑ και εκατομμύρια ανθρώπους σε άλλες χώρες. Πιο πρόσφατοι είναι οι ιοί SARS, MERS και Ebola. Τη μεγαλύτερη σημασία σε τέτοιες περιπτώσεις έχει η ετοιμότητα των εθνικών συστημάτων υγείας: η διαθεσιμότητα των διαγνωστικών τεστ, των νοσοκομειακών κλινών και του εκπαιδευμένου προσωπικού, καθώς και η προμήθεια μασκών και αναπνευστήρων, ώστε να αντιμετωπιστούν οι επιδημίες.
Στις ΗΠΑ, το ρόλο αυτό αναλαμβάνουν κυρίως ιδιωτικές επιχειρήσεις με μόνο στόχο το κέρδος. Δεν ήταν και εξακολουθεί να μην είναι, κερδοφόρα η παραγωγή και συγκέντρωση τέτοιων προϊόντων. Αυτός είναι και ο λόγος που μια τέτοια προετοιμασία δεν γίνεται.
Ούτε η αμερικάνικη κυβέρνηση όμως παρήγαγε και συγκέντρωσε αναλώσιμα. Κύριο μέλημα της αμερικανικής κυβέρνησης είναι η προστασία και η ενίσχυση του καπιταλισμού. Το αποτέλεσμα όμως ήταν ότι ούτε η κυβέρνηση, ούτε η ιδιωτική πρωτοβουλία θωράκισαν τη δημόσια υγεία την κρίσιμη στιγμή. Η απάντηση του αμερικάνικου καπιταλισμού στην πανδημία εξακολουθεί να παραμένει ίδια από το Δεκέμβριο του 2019: δρα πάντα ανεπαρκώς και καθυστερημένα. Και αποτυγχάνει. Αυτό είναι το πρόβλημα.
Ένας ακόμη λόγος για να εστιάσει κανείς στα προβλήματα του καπιταλισμού είναι ότι ούτε οι ρεπουμπλικάνοι ούτε οι δημοκρατικοί θεωρούν τον καπιταλισμό υπαίτιο για την τωρινή οικονομική κατάρρευση μπροστά στην απειλή της πανδημίας. Όλοι μιλούν για τον ιό, την Κίνα, άλλες πολιτικές, αλλά ποτέ για το σύστημα που όλοι τους υπηρετούν. Το γεγονός ότι ο Τραμπ και άλλοι πολιτικοί, προέτρεπαν τον κόσμο να γυρίσει στις εκκλησίες και στη δουλειά του -θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή του και τη ζωή των άλλων- δείχνει ότι είναι μεγαλύτερη προτεραιότητα γι’ αυτούς η συντήρηση του καπιταλισμού από τη δημόσια υγεία.
Επίσης, συγκριτικά με τον καπιταλισμό, άλλα οικονομικά συστήματα – που δεν θέτουν ως προτεραιότητα το κέρδος- θα αντιμετώπιζαν καλύτερα μια πιθανή πανδημία. Παρά το γεγονός ότι δεν είναι κερδοφόρα η παραγωγή και η συγκέντρωση αναλώσιμων ειδών, αδιαμφισβήτητα είναι αποτελεσματική. Συνολικά, το κόστος της πανδημίας στην οικονομία τώρα είναι κατά πολύ μεγαλύτερο από αυτό της παραγωγής μασκών και αναπνευστήρων, η έλλειψη των οποίων μας οδήγησε μάλιστα σε αυτή την κατάσταση. Συχνά, ο καπιταλισμός προωθεί το κέρδος έναντι βασικών ανθρώπινων αναγκών και αξιών, πράγμα που τον κάνει βαθιά αναποτελεσματικό. Και η πανδημία μας αποκαλύπτει πια την αλήθεια.
Μια οικονομία όπου η εργατική τάξη θα διηύθυνε δημοκρατικά τις επιχειρήσεις και θα αποφάσιζε τι, πώς και πού θα παρήγαγε, και πώς θα αξιοποιούσε τα κέρδη, θα αποτελούσε σίγουρα μια οικονομία πιο προετοιμασμένη απέναντι σε πανδημίες, η οποία θα έθετε τις κοινωνικές ανάγκες και παροχές πάνω από τα κέρδη.
Η εργατική τάξη εξάλλου είναι η πολυπληθέστερη σε όλα τα σύγχρονα καπιταλιστικά κράτη και αναπόφευκτα τα συμφέροντα της ταυτίζονται με αυτά της πλειοψηφίας.
Η εργοδοτική πλευρά είναι μειονότητα, και τα συμφέροντα της είναι «ειδικά συμφέροντα» σχετικά με αυτά της πλειοψηφίας. Ο καπιταλισμός, λοιπόν, παράδοξα, δίνει σε αυτή τη μειονότητα τη θέση, τα κέρδη και την εξουσία να αποφασίζει για το πώς θα ζει η πλειοψηφία του λαού. Γι’ αυτό και όλοι τώρα αναρωτιούνται, για πόσο ακόμα θα έχουν δουλειά, σπίτι και χρήματα για να το συντηρούν. Η μειοψηφία (εργοδότες) δίνει τις απαντήσεις στις ερωτήσεις αυτές, ενώ αποκλείει τη συμμετοχή της πλειοψηφίας (εργατική τάξη) στη λήψη των αποφάσεων, παρά το γεγονός ότι είναι αυτή που υφίσταται κυρίως τις συνέπειες.
Σίγουρα, προτεραιότητα τώρα είναι να διασφαλιστεί η δημόσια υγεία και ασφάλεια. Με βάση αυτό, πολλοί εργαζόμενοι παγκοσμίως αρχίζουν να αντιδρούν στην ιδέα της εργασίας σε ένα μη ασφαλές περιβάλλον.
Δευτερευόντως, οφείλουμε να μάθουμε από αυτή την κατάσταση και να εντοπίσουμε τα σφάλματα του καπιταλισμού και την αναποτελεσματικότητά του στη διαχείριση της πανδημίας. Δεν πρέπει να βρεθούμε αντιμέτωποι ξανά με τέτοια κοινωνική κατάρρευση.
Πηγή: CounterPunch
Μετάφραση: antapocrisis
Richard D. Wolff
Ο Richard David Wolff είναι Αμερικανός μαρξιστής οικονομολόγος, συγγραφέας βιβλίων για την καπιταλιστική κρίση και ιδρυτής της κίνησης Democracy at Work.
ΠΗΓΗ:
https://www.antapocrisis.gr/%ce%bf-covid-19-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%b7-%ce%b1%cf%80%ce%bf%cf%84%cf%85%cf%87%ce%af%ce%b1-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%ba%ce%b1%cf%80%ce%b9%cf%84%ce%b1%ce%bb%ce%b9%cf%83%ce%bc%ce%bf%cf%8d/
http://resaltomag.blogspot.com/2020/04/covid-19.html#more
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου