ΑΝΤΙΕΞΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ - OΙ "ΑΝΤΙΣΥΣΤΗΜΙΚΟΙ" ΣΥΣΤΗΜΙΚΟΙ, ΟΙ ΑΝΤΙΚΙΝΗΜΑΤΙΚΟΙ "ΚΙΝΗΜΑΤΙΕΣ"
Γράφει ο Βασίλης Φαναράκης
Αυτό είναι ένα κείμενο που ήθελα να γράψω εδώ και καιρό...πολύ πριν ο Σύριζα γίνει κυβέρνηση. Σκέψεις που τριγυρίζουν στο μυαλό μου ήδη απ τη τραγωδία της 5ης Μαΐου 2010 (τραγωδίας όχι μόνο για όσους δολοφονήθηκαν εν ψυχρώ εκείνη την αποφράδα ημέρα- ανάμεσά τους κι ένα αγέννητο βρέφος-αλλά και για το ίδιο το λαϊκό κίνημα κατά του Μνημονίου).
Καταρχάς ας μου επιτραπούν δυο πράματα: μια ιστορική αναδρομή και μια προσωπική σημείωση...
Μπαίνοντας στη μηχανή του χρόνου λοιπόν θα διαπιστώσουμε πως πράγματι ο αναρχισμός στην Ελλάδα ως πολιτικός χώρος δεν είναι ένα φαινόμενο αποκλειστικά μεταπολιτευτικό. Οι πρώτες αναρχικές ομάδες - κολλεκτίβες σχηματίσταν στον ελλαδικό χώρο κατά τα τέλη του 19ου αιώνα κυρίως γύρω απ τα μεγάλα λιμάνια της χώρας: Πάτρα, Πειραιάς, Βόλος, Θεσσαλονίκη, Καβάλα,Καλαμάτα.
"Πατέρας" και εισηγητής της αναρχικής θεωρίας στην Ελλάδα θεωρείται ο ρομαντικός ποιητής Δημήτρης Παπαρηγόπουλος, γιος του γνωστού ιστορικού Κωνσταντίνου Παπαρηγόπουλου ο οποίος πέθανε στη φυλακή απο απεργία πείνας το 1873, ενώ στο χώρου του Τύπου αξιόλογες υπήρξαν οι αναρχικές εφημερίδες "Επι τα πρόσω" στην Πάτρα και "Αρμαγεδδών" στον Πειραιά και στο χώρο του συνδικαλισμού η παρουσία αναρχικών όπως οΔ.Καραμπίλιας, ιδρυτικό στέλεχος του Συνδέσμου Αναρχικών Εργαζομένων Αθήνας το 1900.
Οι ιδιαίτερες κοινωνικοπολιτικές συνθήκες του νέου ελληνικού κράτους δεν επέτρεψαν την περαιτέρω εξάπλωση των αναρχικών ιδεών στην Ελλάδα ωστόσο οι αναρχικοί διατήρησαν μια κάποια πολιτική παρουσία καθ όλη τη διάρκεια του μεσοπολέμου παρότι περιοσμένοι σε μικρές οργανώσεις. Οι σχέσεις των οργανώσεων και των ατόμων αυτών με την Αριστερά (με το ΚΚΕ ειδικότερα) δεν υπήρξαν ποτέ εχθρικές. Σε αντίθεση με τους εδώ εκπροσώπους του τροτσκισμού και του "αρχειομαρξισμού" δεν υπάρχουν αναφορές για συγκρούσεις μεταξύ των οργανωμένων κομμουνιστών και των αναρχικών της εποχής. Το 1925 μάλιστα αναφέρεται η παρουσία του ιστορικού στελέχους του ΚΚΕ Κώστα Καραγιώργη (Γυφτοδήμου) σε αναρχική εκδήλωση στο Παγκράτι.
Με τον ερχομό της φασιστικής δικτατορίας του Μεταξά οι αναρχικοί χτυπήθηκαν εξίσου αλύπητα με τους αριστερούς και η μοίρα τους στις φυλακές και τα ξερονήσια υπήρξε κοινή καθώς αρνήθηκαν να παίξουν το χαφιέδικο ρόλο διαφόρων άλλων "διαφωνούντων"(πχ Τυρίμος-Μανωλέας) με ψεύτικες εφημερίδες και ασφαλίτικες "κεντρικές επιτροπές". Στην πιο "μεγάλη ώρα" του αγώνα, στην Κατοχή και στον Εμφύλιο, η πλειοψηφία των ελλήνων αναρχικών τάχθηκε ανεπιφύλακτα με την πλευρά της Εθνικής Αντίστασης κι έδωσε αγωνιστές σαν των Κωστούλα στην Ρούμελη και τον θρυλικό καπετάν- Λευτέρη (Γαλανόπουλο) στο Μοριά, την ίδια ώρα που "τροτσκιστές" όπως ο Στίνας καλούσαν τον λαό να "συναδελφωθεί" με τους σφαγεις του!
Το τέλος του Εμφυλίου σήμαινε και το τέλος του αυτής της "πρώτης περιόδου" του ελληνικού αναρχισμού. Όσοι απ τους ήδη λίγους αναρχικούς δεν έπεσαν στα πεδία των μαχών και στα εκτελεστικά αποσπάσματα, "εκκαθαρίστηκαν" απ τη δογματική σταλινική ηγεσία του Ζαχαριάδη. Πάντως οι αναρχικοί αυτής της "πρώτης περιόδου" παρα τις όποιες ιδεολογικές διαφωνίες τους με την Αριστερά ήξεραν να βλέπουν το δέντρο χωρίς να χάνουν το δάσος και η στάση τους σε όλα τα κρίσιμα γεγονότα της εποχής τους ήταν αν μη τι άλλο έντιμη και συνεπής.
Κι ερχόμαστε τώρα στην "δεύτερη περίοδο" του ελληνικού αναρχικού κινήματος, αυτή που μας αφορά πιο άμεσα. Η περίοδος αυτή ξεκινάει ουσιαστικά μέσα στη χούντα των συνταγματαρχών με την ίδρυση των εκδόσεων της "Διεθνούς Βιβλιοθήκης" απ τον Χρήστο Κωνσταντινίδη το 1972 στα Εξάρχεια. Στην αρχική φάση της "δεύτερης περιόδου" (αρχές δεκαετίας '70 - τέλη δεκαετίας '80 περίπου) α/α χώρος καταφέρνει αρχικά να διατηρήσει ορισμένα χαρακτηριστικά της προηγούμενης, δηλαδή να έχει μια συνεκτικότητα λόγων και έργων και μια άτυπη σχέση επικοινωνίας και "συνεργασίας" με την εκτος ΚΚΕ Αριστερά, η οποία άλλωστε μέχρι και τα μέσα του '80 παρέμενε κυρίαρχη στο κινηματικό επίπεδο και στην απευθυνσή της στη νεολαία κυρίως τη σπουδάζουσα. Έτσι ουκ ολίγες φορές κατά τη ιδιαίτερα ταραγμένη πρώτη μεταπολιτευτική περίοδο της επταετίας Καραμανλή αλλά και μετέπειτα στα "πέτρινα χρόνια" της ΠΑΣΟΚικης αποχαύνωσης και συναίνεσης αναρχικοί και "αριστεριστές" ('οπως αποκαλούνταν η εξωκοινοβουλευτική Αριστερά τότε) βρέθηκαν πίσω απ το ίδιο οδόφραγμα (βλ. Πρωτομαγιά '77, Αγ.Βαρβάρα '79, Πολυτεχνείο '80, κατάληψη Χημείου '85, δολοφονία Καλτεζά κ.α).
Άρα λοιπόν η στάση των αναρχικών της "γενιάς του '70-'80" αν μπορούμε να τους αποκαλέσουμε έτσι, ήταν μια στάση σε κάθε περίπτωση καθαρά πολιτική απέναντι στην εκάστοτε συγκυρία κι αν όχι σε άμεση σχέση με την υπόλοιπη κοινωνία πάντως όχι σε άμεση αντιπαράθεση μαζί της όπως θα γίνονταν αργότερα...
Όσο λοιπόν υπήρχε το "αντίπαλον δέος" δηλαδή η κοινοβουλευτική κι εξωκοινοβουλευτική Αριστερά είχαν ισχυρή παρουσία στα σχολεία και στις σχολές, η πλειοψηφία των φοιτητών θεωρούσε πως η συμμετοχή στις φοιτητικές εκλογές και στις συνελεύσεις είχε κάποιο νόημα, η ΕΦΕΕ έπαιζε ένα ρόλο, ο α/α χώρος και σχετικά περιορισμένος παρέμενε και εξαναγκαζόταν ο ίδιος να κινείται πιο προσεκτικά σε αρκετές περιπτώσεις αλλά βέβαια και τα άτομα που τον απάρτιζαν τότε ήταν σαφώς πολύ πιο πολιτικοποιημένα απ ότι σήμερα κι ήξεραν να μη δρουν πάντα με οδηγό τους το βασικό τους ένστικτο.
Όμως στα τέλη της δεκαετίας του '80 η ευρύτερη Αριστερά χάρις για μια ακόμη φορά στα δικά της λάθη, άρχισε να νιώθει τη πλάτη της να κολλάει στο τοίχο...
Πρώτα ήρθε η ουσιαστική αποτυχία των φοιτητικών καταλήψεων του '87 - '88 ενάντια στο νόμο Τρίτση κάθως σε αντίθεση με τη ΝΔ του '79 που απέτυχε να εφαρμόσει έναν σχεδόν ίδιο νόμο (τον περίφημο 815) το ΠΑΣΟΚ είχε πετύχει, με τις γνωστές ρουσφετολογικές μεθόδους, μια πολύ πιο ευρεία κοινωνική συναίνεση που δε "έσπαγε" εύκολα κι είχε για αρχηγό του έναν ηγέτη που θεωρούνταν περίπου ως ο "Θεός επί της Γης" με αποτέλεσμα οποιαδήποτε αντίδραση κατά της "λαοπρόβλητης κυβέρνησης" να αντιμετωπίζεται σαν γραφικότητα στην καλύτερη περίπτωση, σαν "εθνική προδοσία" στη χειρότερη!(Εννοείται φυσικά πως η τότε φοιτητική παράταξη του "Κινήματος" στα πανεπιστήμια έπαιξε κι αυτή το ρολάκο της στην άδοξη λήξη των καταλήψεων..).
Το μεγάλο χτύπημα όμως ήρθε της αμέσως επόμενη χρονιά και δεν ήταν άλλο απ τη σύμπραξη του ενιαίου τότε Συνασπισμού(ΚΚΕ-ΕΑΡ) σε δυο διαδοχικές "οικουμενικές" κυβερνήσεις (του Τζαννετάκη με τη ΝΔ για τιμωρηθούν υποτίθεται οι "κλέφτες του ΠΑΣΟΚ" και του Ζολώτα με τη ΝΔ και τους "κλέφτες του ΠΑΣΟΚ" μαζί για λόγους ... εθνικούς !). Ακολούθησαν καταστάσεις τραγελαφικές με τον Κώστα Κάππο κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο του ΚΚΕ, να ψηφίζει λευκό και να αποχωρεί, τη μισή κεντρική επιτροπή να παραιτείται, το ΚΚΕ να διαγράφει σωρηδόν μέλη και στελέχη και να προσπαθεί "εν κρυπτώ" και εντελώς παράνομα να αντικαταστήσει ολόκληρο το Κ.Σ της ΚΝΕ, συναντώντας τη σφοδρή αντίδραση του γραμματέα της Γιώργου Γράψα. Η διάσπαση του ενιαίου Συνασπισμού το '91 και η εκλογική συντριβή του '93 ήρθαν μοιραία και "φυσιολογικά" σαν κερασάκι στη τούρτα της αριστερής αυτό-γελοιοποίησης και δεν ήταν τόσο θέμα το πόσους ψήφους μάζεψε ή δεν μάζεψε η όλη Αριστερά αλλά το πόση κοινωνική απαξίωση εισέπραξε ειδικά στο κομμάτι της νεολαίας.Χωρίς υπερβολή θα μπορούσαμε να πούμε πως αυτή ήταν η χειρότερη ίσως στιγμή της Αριστεράς μετά τον Εμφύλιο..
Ως απόρροια όλων αυτών των θλιβερών ο α/α χώρος βρέθηκε στις αρχές του '90 να παίζει μόνος σε άδειο γήπεδο,ενώ μέσα στις τάξεις του είχε έρθει μια "νέα γενιά" πρωτοσταντούντων στις μαθητικές καταλήψεις του '90-'91 και στην εξέγερση που ακολούθησε τη δολοφονία του καθηγητή Νίκου Τεμπονέρα(η μεγαλύτερη μέχρι και το Δεκέμβρη του '08). 'Ετσι με την Αριστερά στο καναβάτσο, το ΠΑΣΟΚ της "οκταετίας Σημίτη" σε πλήρη νεοφιλελευθέρη-συντηρητική μετάλλαξη και μια καινούρια φουρνιά "υπερεπαναστατών" οι οποίοι "μασούσαν σίδερα" και θα διέλυαν το Κράτος "σε μια νύχτα",ο χώρος καρπώθηκε όσο νεολαιίστικο ριζοσπαστισμό είχε απομείνει ψηλώνοντας υπερβολικά πολύ τη '"χρυσή" γι αυτόν περίοδο '91-'95.
Και που θα διοτεχεύονταν όλος αυτός ο νεολαιίστικος ριζοσπαστισμός ; Μα στα κλιμακούμενα μπάχαλα! Έτσι κι αλλιώς για αυτούς τους "νεοφώτιστους" χαλινάρι δεν υπήρχε από πουθενά. Οι πιο πολλοί απ τους "παλιούς" του '70-'80 είχαν παει σπίτια τους ενώ όσοι έμειναν και τόλμησαν να ψελλίσουν κάτι για τη χουλιγκάνικη αυτή κατρακύλα απομονώθηκαν άμεσα, χαρακτηριζόμενοι ως "προδότες","ξεπουλημένοι", "μικροαστοί" κτλ (βλ. Παναγιώτης Παπαδόπουλος ή Καιν, Μιχάλης Πρωτοψάλτης κ.α). Ο εχθρος πλέον δεν ήταν το Κράτος κι η Αστυνομία μόνο αλλα η ίδια η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ως σύνολο..Η τελευταίος νοικοκυραίος στο Αιγάλεω ή στη Κολοπετινίτσα ήταν εξίσου ένοχος για την καταστολή με τον υπουργό Δημοσίας Τάξης, το να καίς την ελληνική σημαία ήταν η μέγιστη επαναστατική πράξη καθώς έτσι "χτυπιόταν ο εθνικισμός"(!) και τα 4-5 γκαζάκια τις νύχτες οι σπασμένες βιτρίνες και τα αμάξια σε όλες μα σε ΌΛΕΣ τις πορείες (καθότι αλλιώς η πορεία θα ταν "κηδεία" και τι θα χαν μετά να απαριθμούν τα διάφορα έντυπα του χώρου ως ένδειξη "κινηματικότητας").
Η άθλια στάση της αστυνομίας βέβαια με τη βαρβαρότητα και τον επαρχιωτισμό που την διακρίνει σε αρκετές περιπτώσεις, επιδρούσε οχι κατασταλτικά αλλα μάλλον "στρατολογικά", ρίχνοντας (αθέλητα;) νερό στο μύλο του αντιεξουσιαστικού "αντισυστημισμού".
Και τώρα θα μιλήσω προσωπικά.
Τέλη 2000 - αρχές 2001,μαθητής της πρώτης λυκείου τότε, εντάχθηκα κι εγώ όπως πολλοί συνομήλικοί μου στον α/α χώρο. Οι αναρχοαυτόνομες "κολλεκτίβες" είχαν πια συνέλθει εντελώς απ το "χαστούκι" που ακούει στο όνομα "Πολυτεχνείο 1995"(504 συλλήψεις σε μια μέρα - αν κι έγιναν ηρωικές προσπάθειες να παρουσιάσουν την ήττα ως νίκη..) ενισχυμένες απ το κίνημα μαθητικών καταλήψεων κατα του νόμου Αρσένη όπου κατάφεραν να ναι το δεύτερο τη τάξει "καπέλο" στο μαθητικό κίνημα μετα τη ΚΝΕ και το(λέγε με Γαβρήλο) ΣΑΣΑ, μέσω των "Αναρχικών Μαθητών Αθήνας".
Απο ιδιοσυγκρασία και "οικογενειακή παράδοση" δε θα εντασσόμουν στη ΚΝΕ ούτε επί πληρωμής, άρα εφόσον τότε τρίτος δρόμος για ένα νέο με πολιτικές ανησυχίες δεν υπήρχε κι επειδή έτυχε εκείνη την εποχή να ζω Εξάρχεια μετά το διαζύγιο των γονιών μου, άρχισα να συχνάζω σε γνωστό αυτόνομο στέκι στη Ζωοδόχου Πηγής και να δραστηριοποιούμαι στο πλαίσιο των "Αναρχικών Μαθητών".
Δε χρειάστηκε να περάσει πάρα πολύς καιρός για να αντιληφθώ πως η πραγματικότητα του α/α χώρου δεν είχε και πολύ σχέση με τα ρομαντικά μου όνειρα περί "πολιτικοποίησης" και "κινήματος". Καταρχάς η μεγάλη πλειοψηφία των ατόμων με τα οποία συγχρωτιζόμουν σε διάφορες εκδηλώσεις ήταν άτομα παντελώς απολίτικα. Πολλοί δεν ενδιαφέρονταν για το όποιο "κίνημα" αλλα για το πως θα έκαναν την "καβλα τους" με την όποια κινητοποίηση ως αφορμή.Τώρα αν θα παίρναν κι άλλους στα ο λαιμό τους στις πορείες ή ακόμα και στα πάρτυ και στις συναυλίες που "τους την έδινε" κι έκαναν τα μπαχαλά τους δεν τους ένοιαζε.Αν έλεγες κάτι κριτικά σε αυτό, ήσουνα στη καλύτερη περίπτωση "ξενέρωτος μικροαστός μαλάκας" αν όχι και ύποπτος ως ασφαλίτης...
Οι δήθεν "ανοιχτές ελευθεριακές συνελεύσεις" μόνο ανοιχτές ανοιχτές δεν ήταν και για "άμεση δημοκρατία" ουτε λόγος (τυχαία οι αναρχίκοι σνόμπαραν τις πλατείες το '11;). Έβλεπες άτομα λίγο μεγαλύτερα που παίζαν ξεκάθαρα το ρόλο του "καθοδηγητή" , άτομα που δεν ήξερες καλα-καλα το όνομα τους (ή που χρησιμοποιούσαν ψευδώνυμα τύπου "ο Μπαμπης ο Σουγιάς") να δίνουν τη "γραμμή" στην οποία θέλοντας και μη συναινούσες αλλιώς άρχιζαν να σε υποπτεύονται ως πράκτορα("όλο διαφωνίες είσαι συ ρε φίλε..").
Η δε περιφρούρηση στις πορείες ήταν απαγορευμένη κι ως λέξη ακόμα ("αυτά τα κάνουν οι βλάκες οι αριστεροί.."), έτσι ο δρόμος για τη Μαρφίν ήταν ορθάνοιχτος έστω κι αν έγινε από προβοκάτορες κι όχι απο "μηδενιστές".Θα μπορούσα να πω πάρα πολλά αν και φαντάζομαι πάντως πως αν οι πιτσιρικάδες που στράφηκαν στην αναρχία μαζικά μετά το Δεκέμβρη του '08 ήρθαν αντιμέτωποι με αυτό τον ιδιότυπο "σταλινικό αναρχισμό" δεν απορεί κανείς που η "μόδα" αυτή είχε πολύ κοντά ποδάρια.
Κλείνοντας θα πω πως παρόλες τις "σοβαρές" προσπάθειες που έγιναν τα τελευταία χρόνια (Αντιεξουσιαστική Κίνηση, Ροσινάντε) ο α/α χώρος είναι ένας χώρος βαθιά αντιδημοκρατικός και εν τέλει αντικινηματικός παραμένοντας στα 5 χρόνια της κρίσης πεισματικά περιχαρακωμένος.Κι όταν βέβαια βλέπεις όλη την υπόλοιπη κοινωνία αδιάφορα εως εχθρικά δε σε νοιάζει ας πούμε καμιά "ανθρωπιστική κρίση" παρα μόνο να "ξεσκεπάσεις τον ΣΥΡΙΖΑ" προβοκάροντας τον με κάθε τρόπο θέλοντας να αυτο- επιβεβαιωθείς με το να πουλάς εύκολο "αντισυστημισμό" στα ανίδεα 16χρονα.("ενάντια σε όλους και σε όλα, ουγκ")
Η Αριστερά αν θέλει να τελειώνει με αυτό εξάλλου παρακμιασμένο και ξεπερασμένο φαινόμενο οφείλει αυτή να στρέψει σε γόνιμα μονοπάτια το ρομαντισμό την ελπίδα και το ριζοσπαστισμό της νέας γενιάς.Διότι εγώ παιδιά αξιόλογα σα το Νίκο Ρωμανό τους θέλω δίπλα μου όχι απέναντι μου παρασυρμενους και χαμένους σε αδιέξοδα "ένοπλα" μονοπάτια.Εδώ ο ρόλος της νεολαίας Σύριζα είναι καίριος για να τελειώνουμε με τους αντικινηματικόυς "κινηματίες" όχι μέσω της αστυνομικής καταστολής που τους τρέφει αλλά της ΕΛΠΙΔΑΣ που φοβούνται.
http://anemosantistasis.blogspot.gr/2015/03/blog-post_661.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου