Μία καινούρια έκθεση στο Μιλάνο, στην Ιταλία, δείχνει την ιδιοφυϊα του Da Vinci, που ξεπερνά ακόμα και το μύθο που έχει χτιστεί γύρω από το όνομα του διασημότερου homo universalis ενώ τον καθιστά περισσότερο ανθρώπινο.
Amo-as, diligo-is> per amare. Audio-as>per odire. Κλίνοντας αυτά τα ρήματα, ο μεσήλικας Leonardo Da Vinci προσπαθούσε να μάθει Λατινικά, φιλοδοξώντας να διαβάσει κλασικές πραγματείες στην οπτική και τη μηχανική. Προσπαθούσε επίσης να μάθει άλγεβρα και να βελτιώσει τις προοπτικές εργασίας του διαβάζοντας ένα βιβλίο με συμβουλές σύνταξης επιστολών.
Αυτές οι προσπάθειες όμως δε συνάδουν με την παγκόσμια φήμη του Leonardo, η οποία έχει μοναδικά περιγραφεί από τον βιογράφο της Αναγέννησης Georgio Vasari, 31 χρόνια μετά το θάνατο του Leonardo το 1519. “Ήταν προικισμένος με το χάρισμα του Θεού, και δεν πέτυχε την υπεροχή του με την ανθρώπινη διδασκαλία και τη δύναμη του ανθρώπου”, πόσω μάλλον με τα μαθήματα γραμματικής, που έκανε.
Ο Leonardo που βρίσκουμε στις εκθέσεις των μουσείων ενισχύει την περιγραφή του Vasari. Τα έργα ζωγραφικής είναι φημισμένα, όπως και τα σχέδιά του με όπλα και ιπτάμενες μηχανές. Παρόλα αυτά, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι ο Leonardo είναι υποτιμημένος, και τα έργα του αποτυγχάνουν να δικαιώσουν την ιδιοφυϊα του, αν παρατηρηθούν μεμονωμένα.
Αυτή η άποψη αποδυναμώνεται από μία ασυνήθιστη σειρά εκθέσεων στη Βιβλιοθήκη Ambrosiana στο Μιλάνο, η οποία παρέχει μία νέα προοπτική. Αυτή η εκκλησιαστική βιβλιοθήκη έχει δημιουργηθεί για να δείξει τα ταλέντα του Leonardo. Από το 1637 έχει τα περισσότερα σχέδια και γραπτά του Leonardo, καθώς και ένα κώδικα 1119 σελίδων, που ονομάζεται Atlanticus επειδή είναι τόσο μεγάλο όσο ένας παραδοσιακός άτλας.
Σε αντίθεση με τους περισσότερους κώδικες του Leonardo ο Atlanticus δεν έχει θέμα. Το βιβλίο, αφού βρέθηκε ανάμεσα σε έναν σωρό από χαρτιά, που είχαν οι κληρονόμοι του Leonardo, ήταν σε μία κρύπτη για πολλά χρόνια, μέχρι η Ambrosiana να αποφασίσει να το αποκωδικοποιήσει.
Αυτές οι εκθέσεις είναι το αποτέλεσμα αυτής της απόφασης. Ενώ τρεις μοναχές του Benedictine δουλεύουν για να αποκωδικοποιήσουν το κείμενο, δεκάδες μαθητές αναλαμβάνουν εκ περιτροπής εκθέσεις οργανωμένες γύρω από θέματα, όπως “Όπλα και μηχανές του πολέμου”, “Ο ήλιος και το φεγγάρι”, και “Βιβλιοθήκη του Leonardo, χρόνοι και φίλοι”.
Τώρα εκτίθενται “οι μηχανές για την αρχιτεκτονική και τo έδαφος”, που περιλαμβάνουν πολλές υδραυλικές μελέτες, σχέδια για γέφυρες και το σχέδιό του για βαρούλκο τριών ταχυτήτων για να ανεγερθούν οι τρούλοι της εκκλησίας Filippo Brunelleschi. Τελικά, μέχρι το 2015 θα εκτίθενται και οι 1119 σελίδες του κειμένου –κάποιες για πρώτη φορά.
Ο εκλεκτικισμός του Atlanticus και η δέσμευση της βιβλιοθήκης να τον παρουσιάσει λεπτομερειακά παρέχει μία άνευ προηγουμένου δημόσια έκθεση του επιτεύγματος του Leonardo ενισχυμένου με μία σειρά από μονογραφίες, που συμπληρώνουν τα εκθέματα.
Ο Atlanticus περιέχει μερικά από τα πιο διάσημα σχέδια σε όλο το έργο του Leonardo, συμπεριλαμβανομένων των σχεδίων του για ανεμοπλάνο, οπλοπολυβόλο και αυτοκινούμενο όχημα. Το ίδιο συναρπαστικές είναι και οι σελίδες γεμάτες με σχέδια φακών, τροχαλιών και υδραυλικών εγκαταστάσεων, καθώς και με διστακτικά γράμματα σε πιθανούς πάτρωνες και τις προσπάθειές του να γράψει μία νουβέλα.
Ο Leonardo ήταν πολυπράγμων, είχε μία ευκολία να εφαρμόζει ιδέες από τον ένα τομέα στον άλλο. Για παράδειγμα, οι μελέτες του για την οπτική εφαρμόστηκαν στα καινοτόμα σχέδιά του για φρούρια με κυρτούς τοίχους για να μετριάζουν τον αντίκτυπο των βλημάτων. Επίσης, η δουλειά του στην αρχιτεκτονική του παρέχει μία δυνατή εικαστική γλώσσα για τις ανατομικές μελέτες του.
Σημαντικές είναι και οι σελίδες που δείχνουν τις προσπάθειες του Leonardo να μορφωθεί, γιατί αποκαλύπτουν το μέγεθος της άγνοιάς του. O Leonardo, έχοντας μαθητεύσει κοντά σε ένα γλύπτη, μεγάλωσε χωρίς να γνωρίσει τις αρχαίες αυθεντίες, όπως τον Αριστοτέλη, κι έτσι έπρεπε μόνος του να ικανοποιήσει την περιέργειά του για τον κόσμο. Ήταν ένας “μαθητής της εμπειρίας”, όπως έλεγε. Ο ριζοσπαστικός εμπειρισμός του ήταν η εφαρμογή της γνώσης, που είχε αποκτηθεί σκληρά από τους διάφορους τομείς. Παρόλο που η εξυπνάδα του είναι αδιαμφισβήτητη, η αυθεντικότητά του προέκυψε από τη θέληση για πρόσβαση σε αρχαία μοντέλα. Από αυτή την άποψη, ο Atlanticus επικυρώνει την αγιογραφία του Vasari. Η κύρια εφεύρεση του Leonardo ήταν ο εαυτός του.
O Jonathon Keats είναι καλλιτέχνης και συγγραφέας στο San Francisco. Το τελευταίο βιβλίο του είναι “Virtual Worlds: Language on the edge of science and technology” (Oxford University Press, 2010)
http://tvxs.gr/news/%CF%84%CE%B1%CE%BE%CE%AF%CE%B4%CE%B9%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CF%87%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%BF/%CE%B5%CE%BD%CF%84%CF%85%CF%80%CF%89%CF%83%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B8%CF%81%CF%8D%CE%BB%CE%BF%CF%85-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BF-%CE%B1%CE%BB%CE%B7%CE%B8%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CF%82-leonardo-da-vinci
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου