(Τρ.26/11/13-11:00)
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΣΤΗΝ "ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ"(24/11) ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ ΘΟΔΩΡΟ ΒΑΡΒΑΡΗ
Τον περασμένο μήνα ο παρισινός εκδοτικός οίκος Fayard εξέδωσε ένα όλως ιδιαίτερο βιβλίο, βασισμένο σε κείμενα από το μπλογκ ενός Ελληνα επιστήμονα ο οποίος έζησε επί μία εικοσαετία στη Γαλλία -αρχικώς ως φοιτητής και εν συνεχεία ως πανεπιστημιακός ερευνητής και ως εκπαιδευτικός στη μέση εκπαίδευση- και επαναπατρίστηκε με την έναρξη της κρίσης.
Συγγραφέας του «La Grece fantome - Voyage au bout de la crise (2010-2013)» είναι ο Παναγιώτης Γρηγορίου, κοινωνικός ανθρωπολόγος-ιστορικός, ο οποίος στο μπλογκ του καταγράφει στη γαλλική γλώσσα το μέχρι τούδε χρονικό της εθνικής μας περιπέτειας. Το βιβλίο του (ο τίτλος του οποίου μπορεί να αποδοθεί ως «Το φάντασμα της Ελλάδας - Ταξίδι στην άκρη της κρίσης») διαρθρώνεται σε κεφάλαια βάσει των γεγονότων και υποστηρίζεται από χρονολόγιο, ώστε ο Γάλλος ή γαλλόφωνος αναγνώστης να δύναται να κατανοήσει τι ακριβώς «συνέβη» μία ωραία ευρω-πρωία στην Ελλάδα και στους Ελληνες - ίσως και να ψυχανεμιστεί τα προσερχόμενα. Μαζί του είχαμε την ευχαρίστηση να συζητήσουμε για το βιβλίο του.
- Οταν το μπλογκ ενηλικιώνεται, γίνεται βιβλίο, κ. Γρηγορίου;
«Θα έλεγα ότι ένα μπλογκ δεν ενηλικιώνεται εύκολα, αλλά ωριμάζει άνευ γήρατος! Ομως με την πάροδο του χρόνου γίνεται κουραστικό, έως και αφόρητο, καθώς φέρει επάνω του (όσο και... εις πέρας) όλο το άλγος της φθοράς και μάλιστα με πολλαπλασιαστή και επιταχυντή την κρίση. Αλλωστε, στην περίπτωσή μου, η ιδέα της... ενηλικίωσής του σε βιβλίο ήταν σχεδόν ταυτόχρονη με τη γέννησή του. Το 2012 ο γνωστός Γάλλος δημοσιογράφος Φιλίπ Κοέν, παλαιότερα των εφημερίδων "Liberation" και "Le Monde" και ώς το 2012 του περιοδικού "Marianne", μετέφερε μια πρόταση-ιδέα στον ιστορικό οίκο Fayard.
Ο Φιλίπ πίστεψε αυτό το βιβλίο όσο δεν πίστεψε ποτέ τα ψεύδη και τις απλοποιήσεις των στερεοτύπων ως προς την ενοχοποίηση του ελληνικού λαού. Αυτό προς τιμήν του, σε αντίθεση με πολλούς άλλους δημοσιογράφους της χώρας του. Κάπως έτσι ξεκίνησε η περιπέτεια του βιβλίου, το οποίο καθυστέρησε και λόγω πολλαπλής επικαιροποίησης. Κάπου τότε όμως ξεκίνησε και η επώδυνη περιπέτεια του Φιλίπ Κοέν: η μοίρα το έφερε το βιβλίο να κυκλοφορήσει στη Γαλλία στις 23 Οκτωβρίου, ο Φιλίπ έχασε τη μάχη της ζωής με τον καρκίνο μόλις τρεις μέρες πριν».
- Ο υπότιτλος «Voyage au bout de la crise» θυμίζει τον -«μαύρο»- Σελίν. Εσείς τι δηλώνετε με τη λέξη «άκρη»; Το βάθος της κρίσης, τη σημασία της (λ.χ. το «περιθωριακό» οικονομικό μέγεθος της Ελλάδας ως προς το «δεσπόζον» της Γερμανίας), μήπως την έξοδο από το σπιράλ της; Ή την εσχατιά, το άκρον άωτον της απελπισίας, το μη περαιτέρω;
«Προτού ερμηνεύσουμε τον υπότιτλο, θα ήθελα να σταθούμε λίγο στον τίτλο. Ενα κλασικό πλέον εθνογραφικό κείμενο, υπό τη μορφή προσωπικού ημερολογίου, του Γάλλου ανθρωπολόγου Μισέλ Λερίς, μεταφέρει τις εν θερμώ εντυπώσεις αλλά και τις εν δυνάμει πολιτικές και πολιτισμικές αναλύσεις του κατά το πολύμηνο ταξίδι του στην Αφρική από το Ντακάρ στο Τζιμπουτί (1931-1933).
Ο τίτλος του: "Η Αφρική-φάντασμα" ή, τρόπον τινά, "Το φάντασμα της Αφρικής". Υπονοώ ευθέως πως η Ελλάδα του βιβλίου μου είναι, σε πρώτο πλάνο τουλάχιστον, το φάντασμά της. Οσο για τον υπότιτλο, σωστά το επισημαίνετε, είναι... σελινικός στο σεληνιακό κοινωνικό τοπίο της αέναης κρίσης. Θα έλεγα λοιπόν πως πρόκειται για το άκρον άωτον της απελπισίας, δηλαδή της σκόπιμης καταστροφής με νεοπολεμικούς όρους μιας κοινωνίας όπου επιπροσθέτως το ατελέσφορο περαιτέρω -πλην θανάτου- δεν έχει τέλος. Εκτός κι αν αλλάξουμε ριζικά πλοηγούς και πλεύση».
- Οι Γάλλοι -οι «άλλοι»- τι νιώθουν από την κόλασή μας; Τι προσλαμβάνετε από τον σχολιασμό της αρθρογραφίας σας στο μπλογκ και τι αναμένετε από την κυκλοφορία του βιβλίου;
«Οι Γάλλοι αντιλαμβάνονται πλέον ότι χάσαμε το έδαφος της πραγματικής οικονομίας κάτω από τα πόδια μας. Στην αρχή, μου έστελναν σχόλια του είδους "πληρώνετε τα σφάλματά σας" ή "στη Γαλλία αυτά δεν θα συνέβαιναν ποτέ". Από τα μέσα του 2012 ούτε για "σφάλματα" κάνουν λόγο ούτε και για το απίθανο της αποδόμησης του Κοινωνικού Συμβολαίου στη Γαλλία. "Τώρα βλέπουμε το μέλλον μας σε εσάς", μου γράφουν έντρομοι.
Με την κυκλοφορία του βιβλίου αναμένω την απήχηση και την ευαισθητοποίηση ενός κοινού το οποίο είτε απέχει του Διαδικτύου είτε δεν γνώρισε το μπλογκ www.greekcrisis.fr για κάποιον λόγο».
- Η άποψή σας για τη λύση της ελληνικής κρίσης, όπως τη διατυπώνετε στο βιβλίο σας;
«Δεν διατυπώνω αποφάνσεις ως προς τη λύση της ελληνικής κρίσης, η οποία δεν είναι ούτε μόνο ελληνική ούτε μόνο κρίση, όπως σας είπα, όμως κοινολογώ τη θέση μου για μιαν άλλη πλεύση, επίπονη και βασανιστική.
Οπως, για παράδειγμα, συμμετέχοντας σε πρόσφατο διεθνές επιστημονικό συνέδριο οικονομολόγων στην Ιταλία με θέμα την έξοδο από την κρίση, συνειδητοποίησα ότι το πρώτο προαπαιτούμενο είναι η έξοδος από το ευρώ και η (τουλάχιστον) επιστροφή στην προ των συνθηκών Λισαβόνας και Μάαστριχτ Ευρωπαϊκή Ενωση.
Οι Ιταλοί, Ισπανοί και Πορτογάλοι που συνάντησα γνωρίζουν αλλά και βιώνουν επίσης το τωρινό αδιέξοδο, προφανώς λιγότερο τραγικά από εμάς.
Η δε έξοδος από το ευρώ δεν πρόκειται βεβαίως να φέρει αυτόματα και την έξοδο από την ήδη οικονομική και κοινωνική πανωλεθρία, ας μη γελιόμαστε. Προφανώς, αυτή είναι και η τελευταία μας ευκαιρία να αναθεωρήσουμε (και) ορισμένες εγχώριες ή "ετερονομικές" στρεβλώσεις του εθνικού μας καθρέφτη.
Ο κύκλος που εγκαινιάστηκε ιστορικά και θεσμικά με την Ελληνική Επανάσταση τείνει να κλείσει για την Ελλάδα δύο αιώνες μετά. Ισως δε οριστικά, στο βαθμό που μπορεί κάποιος να ατενίσει το μέλλον σε ένα ατελεύτητο ιστορικό γίγνεσθαι. Η ελευθερία, άλλωστε, αυτή η υπέροχη ιστορική εξαίρεση, απαιτεί (και) κόπο».
- Η πατρίδα μας, λοιπόν, μοιάζει ως ο ιδανικός τόπος για να ζει και να εργάζεται ένας κοινωνικός ανθρωπολόγος...
«Ιδανικός και ταυτόχρονα θηριώδης. Η "συμμετοχική παρατήρηση", ως επαγγελματική μέθοδος, θα του επιτρέπει ίσως να επιβιώνει, όμως η ελληνική μετα-δημοκρατία μας θα του προσφέρει άπειρες εκπλήξεις και μεταπτώσεις. Κάτι σαν τα οριακά οικονομικά βιώματα των ανθρώπων στις χώρες της Αφρικής, με την επιβολή όμως του πλήρους ελέγχου σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης με τα αρτιότερα τεχνολογικά δεσμά επιτήρησης και χειραγώγησης των μαζών».
info
*Το βιβλίο «La Grece fantome - Voyage au bout de la crise (2010-2013)» υπάρχει και στα αθηναϊκά ράφια, στο βιβλιοπωλείο Le Livre Ouvert (Σόλωνος 77, τηλ.: 210-3629703) και στο βιβλιοπωλείο Librairie francaise (Σίνα 60, τηλ.: 210-3633626).
* Το μπλογκ www.greekcrisis.fr έχει δεχθεί περισσότερες από 1,2 εκατ. επισκέψεις.
* Ο Παναγιώτης Γρηγορίου συμμετείχε ως συνδιαμορφωτής του σεναρίου και αφηγητής στο ντοκιμαντέρ «Khaos» (2012) της Γαλλορουμάνας σκηνοθέτριας Αννας Ντουμιτρέσκου
ΤΡΙΤΗ 26 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2013
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου