Την περασμένη Κυριακή, η τέταρτη σεζόν του Game of thrones έφτασε στο...
τέλος της.
Ταυτόχρονα, το δίκτυο HBO (στο οποίο προβάλλεται η σειρά) ανακοίνωσε πως ο μέσος όρος ακροαματικότητας ξεπέρασε αυτόν των Sopranos, μια παραδοχή ικανή ώστε ναtsalapatis την περιγράψει ως φαινόμενο και να την καταστήσει ως μια από τις πιο επιτυχημένες εκπομπές όλων των εποχών. Ο γρίφος βέβαια του Game of thrones έχει ξεκινήσει να προσφέρεται προς λύση από αρκετά παλαιότερα.
Η ερώτηση, σε σχέση με την επιτυχία της σειράς, διατυπώνεται ήδη από το ξεκίνημά της, παράγοντας έναν μεγάλο αριθμό απαντήσεων: Από το προφανές μέγεθος της παραγωγής και την πρωτοτυπία της, μέχρι την ανάγνωση που επιχείρησε πριν κανα εξάμηνο ο Ριζοσπάστης, σε σχέση με την αποτύπωση «των υλικών όρων που θα οδηγούσαν αργότερα στην ανατροπή της φεουδαρχίας και στην αντικατάστασή της από ένα ανώτερο κοινωνικοοικονομικό σχηματισμό, τον καπιταλιστικό.»
Πολιτική, ίντριγκα και παιχνίδι εξουσίας
Μιλώντας για μία αφήγηση είναι καλό να επικεντρωνόμαστε στον πυρήνα της προσπαθώντας να αντιληφθούμε και να κατανοήσουμε τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά της ως προϊόντα αυτού του κέντρου, αλλά και ως κομμάτια της ανάπτυξής του. Αν έπρεπε λοιπόν να περιγράψουμε το υλικό, το οποίο βρίσκεται στον πυρήνα του Game of thrones, αυτό θα ήταν η πολιτική, η ίντριγκα και το παιχνίδι της εξουσίας. Η βία, η πλοκή και η δράση, τα χαρακτηριστικά δηλαδή που συνοδεύουν την κάθε αναφορά στη σειρά (μαζί με την αποτύπωση της σεξουαλικής υπερδραστηριότητας) είναι όντας υπαρκτά αλλά μένουν αίολα στην επιφάνεια αν δεν συνδεθούν με το κέντρο. Έτσι, η βία αποτυπώνεται σχεδόν πορνογραφικά και υπάρχει αποκλειστικά για να προκαλέσει το εφέ του σοκ, η πλοκή ακολουθεί μια πορεία που απλώς είναι έξυπνη, καλοκουρδισμένη και πρωτότυπη ενώ η δράση υπάρχει απλά για να εξαργυρώσει με τηλεθέαση το μέγεθος της παραγωγής. Άλλωστε για μια τηλεοπτική σειρά δεν μιλάμε; Ο ηθικολόγος θα διαμαρτυρηθεί για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει αυτή η βιαιότητα (ζω για την ημέρα που αυτή η συζήτηση θα καταχωρηθεί επισήμως ως βαρετή), ο σινεφίλ θα αποχωρήσει αυτάρεσκα αποδομώντας τα έξυπνα τρικ της αφήγησης, ενώ ο ρέκτης της ποιότητας θα απηυδήσει αποδοκιμάζοντας άλλη μια ακριβή αμερικανιά.
Ο κόσμος του George R. R. Martin, του Game of Thrones, του φανταστικού νησιού Westeros, είναι φτιαγμένος με την ίδια σκυθρωπή ειλικρίνεια που είναι φτιαγμένος ο δικός μας κόσμος. Μακριά από τον μανιχαϊσμό του καλού και του κακού, όπως τον συναντούμε σε άλλες παρόμοιες αποτυπώσεις (π.χ. Άρχοντα των δαχτυλιδιών), ο Martin μάς προσφέρει όχι έναν κόσμο εναλλακτικό του δικού μας -όπου οι ψευδοαξίες της πιο τρέχουσας και χλιαρής ηθικολογίας θα θριαμβεύσουν στο τέλος παρά τις όποιες αντιξοότητες- αλλά ένα κόσμο παράλληλο του δικού μας, εξίσου αιχμηρό και πισώπλατο, γεμάτο ανισότητες και εκμετάλλευση, ρευστό στις εκβάσεις του και κυρίως κυνικό στα αποτελέσματά του. Άλλωστε, είναι ο κυνισμός αυτός (ο κυνισμός της ίδιας της πραγματικότητας) που αποσπά τον κόσμο από την μεσαιωνική του χροιά και τον καθιστά μονίμως σύγχρονο του δικού μας.
Βέβαια, ο μη-τόπος του ιστορικού γίγνεσθαι του Game of Thrones, έχει την ακρίβεια της ιστορίας. Με τον ίδιο τρόπο που ο Τόλκιν ανασκευάζει τη μυθολογία, ο Martin ανασκευάζει την ιστορία. Σε αντίθεση με τον πρόγονό του δεν δανείζεται από το παραμύθι, αλλά από τα γεγονότα που παρήλθαν (τον ευρωπαϊκό μεσαίωνα, τον πόλεμο των ρόδων, κ.α.) προσθέτει ως επιπλέον στοιχείο τη θρησκεία και τοποθετεί με διακριτικό και έντεχνο τρόπο τη μεταφυσική του μυθικού ως προέκτασή της, ως μία ακόμη παράμετρο του γίγνεσθαι.
Το αρνητικό των καιρών μας
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο τα στοιχεία της βίας, της πλοκής και της δράσης μεταμορφώνονται. Η βία γίνεται απαραίτητη ώστε να δώσει σώμα και να κάνει υλικά τα αποτελέσματα της ακραίας άσκησης εξουσίας, της καταπίεσης και του κινδύνου. Μέσα από τις συνεχιζόμενες ανατροπές της πλοκής – τους θανάτους των κεντρικών πρωταγωνιστών- ο Μάρτιν καταφέρνει να ανατρέψει ένα μόνιμο μοτίβο και μια άτυπη παραδοχή(σύμφωνα με την οποία ο κεντρικός ήρωας ποτέ δεν πεθαίνει). Ο αναγνώστης/ θεατής δεν μπορεί ποτέ να γνωρίζει με βεβαιότητα κάποια έκβαση, με αποτέλεσμα να αγωνιά την αγωνία του ήρωα, να φοβάται όταν αυτός φοβάται και να πολλαπλασιάζει την ταύτιση μαζί του. Οι ήρωες του Game of Thrones, είναι διαμπερείς από θάνατο, άσχετα με την ηθική του στάση, άσχετα με τις προθέσεις και τα κίνητρά τους και άσχετα με τις επιθυμίες του κοινού. Η δράση κλιμακώνει αυτή τη διαδικασία και αυτή την παραδοχή δένοντας τον μεγάλο όγκο της σειράς και των βιβλίων σε ένα συμπαγές όλον, με τρόπο τέτοιο ώστε η περιπλάνηση του δέκτη ανάμεσα στους άπειρους χαρακτήρες, τις χαρτογραφήσεις και τις τοιχογραφίες της σειράς, να γίνονται με ένταση και εγρήγορση.
Ο κόσμος του Game of Thrones, με τους αρχετυπικούς χαρακτήρες, τα ιστορικοφανή γεγονότα και την ακρίβεια της λεπτομέρειας, τις συγκρούσεις και τα διλήμματα καταφέρνει να επιτύχει ακριβώς γιατί ενσωματώνει στη σφαίρα του μύθου το αρνητικό των καιρών μας. Όχι τη διαφυγή από αυτό, αλλά την παραδοχή του. Μια παραδοχή σκληρή όσο και η εικονοποιεία του.
(Ο τίτλος είναι δανεισμένος χωρίς κανέναν προφανή λόγο από διήγημα του J. D. Salinger)
(στην εφημερίδα Εποχή)
tsalapatis
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου