Ημερίδα ΠΟΕ ΟΤΑ, 2 Μαρτίου 2011
Ένας χρόνος κύλησε από την Ημερίδα που οργανώθηκε από την ΠΟΕ- ΟΤΑ με τη συνεργασία της Περιφέρειας για τη διαχείριση των απορριμμάτων στην Αττική.
Η ΠΟΕ ΟΤΑ με αφετηρία τη σταθερή θέση για τη διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα στη διαχείριση των απορριμμάτων, την αμφισβήτηση του επιχειρούμενου σχεδίου για τις 4 μονάδες επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων στην Αττική και την καταδίκη επιλογών τύπου ΣΔΙΤ έδωσε δημόσιο βήμα διαλόγου στους θεσμικούς εκπροσώπους της Πολιτείας και της Αυτοδιοίκησης, σε κάθε εμπλεκόμενο φορέα με το ζήτημα και σε επιστήμονες και κοινωνικές ομάδες. Πέτυχε σε αυτή την από κοινού συνάντηση να ακουστούν και οι άλλες απόψεις, να ανοίξει η συζήτηση και να αναδειχτεί ευρέως ότι όσα κρίθηκαν κεκλεισμένων των θυρών δεν μπορεί να θεωρούνται σήμερα πλέον δεδομένα.Η Ημερίδα λειτούργησε ως θρυαλλίδα. Ξέφυγαν τα πράγματα από οποιοδήποτε πλαίσιο αποσιώπησης ή αφομοίωσης από την κεντρική εξουσία.Σε αυτό το πλαίσιο η ΠΟΕ -ΟΤΑ στήριξε με τις δημόσιες παρεμβάσεις της και συμμετείχε σε αντίστοιχες πρωτοβουλίες σε όλη την Ελλάδα (π.χ. ημερίδα στην Πάτρα ). Παράλληλα αναπτύχθηκαν κινήματα βάσης, δημιουργήθηκαν ή πήραν πνοή συλλογικότητες, κομματικές γραμμές αποκρυσταλλώθηκαν.
Σημείο 1. Στο χρόνο που κύλησε θέσεις, προβληματισμοί, αντιρρήσεις επιστημόνων, κοινωνικών ομάδων και συλλογικοτήτων συνεχίζονται να διατυπώνονται σε διάφορα φόρα και να δημοσιοποιούνται στον τύπο.Αυτό όμως που δεν γίνεται είναι ο διάλογος σε θεσμικό επίπεδο.Δεν άνοιξε ο διάλογος και η συμμετοχή του κοινού, μικρότερη ή μεγαλύτερη, στα όργανα που έχουν την εξουσία λήψης αποφάσεων.Μία εξαίρεση έχουμε : Το διάλογο της Κυβέρνησης με τους Επενδυτές.Η Δημόσια Διοίκηση ΚΩΦΕΥΕΙ και συντηρεί έναν προσχηματικό διάλογο πάνω σε τεχνικά ζητήματα (δελτία τύπου , συνεντεύξεις , ημερίδες κλπ), θεωρητικά ανοικτό σε πολλούς αλλά οπωσδήποτε ανέξοδοαφού δεν δεσμεύεται να λάβει υπόψη της ότι ακούσει.Γιατί γίνεται αυτό ; Όχι τυχαία.Γίνεται για να διασκεδάσει τις ενστάσεις για έλλειμμα δημόσιας διαβούλευσης, κάτι που γνωρίζει ότι είναι εκ του νόμου υποχρέωσή της και να πετύχει αυτό που πραγματικά θέλει, να μη γίνει κανένας διάλογος επί της ουσίας στα θεσμικά όργανα και να προχωρήσει, ως ειλημμένη απόφαση, το σχέδιο για την Κατασκευή 4 Μονάδων Επεξεργασίας Σύμμεικτων Απορριμμάτων με ΣΔΙΤ .
Σημείο 2. Υπάρχει κοινή πλέον παραδοχή για την υποχρέωση να προηγηθεί η προσπάθειαελάττωσης της παραγωγής αποβλήτων, να στηριχθεί κατά προτεραιότητα η Ανακύκλωση στη Πηγή και η Κομποστοποίηση προδιαλεγμένου οργανικού κλάσματος.Σε αυτό συγκλίνουν όλοι, όποιες και όσες αντίθετες απόψεις και να έχουν για την διαχείριση και την επεξεργασία αποβλήτων! (Δεν είναι τυχαία η επικοινωνιακή και μόνο, γιατί στη πράξη το υπονομεύει, στροφή του ΥΠΕΚΑ όταν αναφέρεται πλέον στους διαγωνισμούς για τις μονάδες επεξεργασίας. Υπάρχουν, βέβαια οι εθελοτυφλούντες και οι αδιάβαστοι που πιπιλάνε καθ΄υπόδειξη(;) τσιτάτα για "κομποστάκια"). Επ΄ αυτού παραπέμπω όχι στην Πρόταση του Συνασπισμού για τη Διαχείριση των απορριμμάτων, ή των 4 ΜΚΟ ή της Πρωτοβουλίας Συνεννόησης για τα απορρίμματα αλλά στην άλλη πλευρά. Δείτε την τοποθέτηση που έγινε από τη ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ (επιστημονικός & ερευνητικός φορέας, μέλος του παγκοσμίου Δικτύου WTERT, με σαφή θέση υπέρ της θερμικής επεξεργασίας) στο διάλογο του ΥΠΕΚΑ με τους Επενδυτές : « Η διαχείριση των ΑΣΑ πρέπει να στηριχθεί στο τρίπτυχο Ανακύκλωση στην Πηγή, κομποστοποίηση αποκλειστικά προδιαλεγμένου οργανικού κλάσματος και θερμική επεξεργασία του υπόλοιπου, η οποία οδηγεί σε ταυτόχρονη παραγωγή ενέργειας αλλά και ανακύκλωση μετάλλων. Πρέπει βεβαίως να προηγηθεί προσπάθεια ελάττωσης της παραγωγής ΑΣΑ.»
Σημείο 3. Πώς λοιπόν, γνωρίζοντας αυτή την υποχρέωση, προτείνεται η δημιουργία 4 μονάδων επεξεργασίας 1.350.000 τόνων ετησίως σύμμεικτων απορριμμάτων με ΣΔΙΤ σε χρονικό ορίζοντα 25 ετών, με διασφάλιση εγγυημένης ελάχιστης ποσότητας; Τη στιγμή μάλιστα που έχοντας μπει σε μακρύ τούνελ φτώχειας και ανέχειας το αναμενόμενο είναι η μείωση στην κατανάλωση και η αλλαγή καταναλωτικών συνηθειών άρα και η μείωση των απορριμμάτων, για να μη μιλήσουμε για τη διαλογή σκουπιδιών από τους κάδους για λόγους επιβίωσης . Το δημόσιο ως κύριος των υποδομών επεξεργασίας-διάθεσης έχει υπέρτερο συμφέρον, περιβαλλοντικό και οικονομικό αλλά και κανονιστική υποχρέωση απέναντι στην ΕΕ να επιτυγχάνει μείωση των απορριμμάτων, ακόμη και εάν αυτό συνεπάγεται την μειωμένη είσοδο απορριμμάτων στις μονάδες επεξεργασίας, πολλώ δε μάλλον όταν πρόκειται για την είσοδο σε ΧΥΤ. Έτσι η πρόβλεψη για «δέσμευση εγγυημένης ποσότητας» από μέρους του δημοσίου θα οδηγήσει είτε στη μεταφορά απορριμμάτων από άλλες περιοχές εκτός Περιφέρειας Αττικής, είτε στην αύξηση του κόστους λειτουργίας, σενάριο που δεν φαίνεται ρεαλιστικό.Αντίθετα ο Ιδιώτης –Ανάδοχος που έχει, στο πλαίσιο ΣΔΙΤ, την εκμετάλλευση των Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων πληρώνεται με την ποσότητα των εισερχομένων και ως εκ τούτου έχει όφελος να διατηρεί ή και να αυξάνει την ποσότητα των εισερχομένων απορριμμάτων.Εξ άλλου, όσοι συμμετείχαν στο διάλογο της κυβέρνησης με τους επενδυτές, σημειώνουν ότι στρατηγικό σημείο είναι η ελάχιστη εγγυημένη ποσότητα απορριμμάτων.Ένα είναι το συμπέρασμα: Οι μονάδες σχεδιάζονται για να δέχονται απορρίμματα από άλλες περιφέρειες γιατί όχι και από το εξωτερικό.Δεν θα τηρηθούν οι υποχρεώσεις για μείωση, ανάκτηση κλπ έως εκεί που μας παίρνει. Φρόντισε γι αυτό το ΥΠΕΚΑ. Με τον πρόσφατο νόμο τα σχέδια πρόληψης είναι πλέον στην απόλυτη αρμοδιότητα του ΥΠΕΚΑ και παραπέμπονται στο άγνωστο μέλλον. Όταν το σύστημα κολλήσει, είτε γιατί η οικονομική κρίση οδηγεί σε μείωση απορριμμάτων είτε γιατί αυξηθεί η ανακύκλωση ή για να αυξηθεί η παραγωγικότητα της μονάδας τότε θα έχουμε μεταφορά απορριμμάτων. Όμως ένας τέτοιος σχεδιασμός δεν μπορεί να κρύβεται από την κοινωνία και να αποφασίζεται σε πολιτικά γραφεία.Δεν μπορεί να κρύβεται ούτε από την τοπική κοινωνία όπου χωροθετούνται οι εγκαταστάσεις, ούτε από το σύνολο των πολιτών που πληρώνουν με τα δημοτικά τέλη για την δημιουργία υποδομών που στην πράξη αξιοποιούνται για ιδιωτική εκμετάλλευση.Και δεν είναι υπερβολή, ούτε κακοπιστία να θεωρούμε ως προφανή επιλογή την "μεταφορά απορριμμάτων από την πίσω πόρτα". Αυτή η "μεθόδευση" έχει ήδη δοκιμαστεί με επιτυχία με την Μονάδα Αποτέφρωσης Νοσοκομειακών στα Άνω Λιόσια, η οποία ενώ χωροθετήθηκε ως υποδομή για τις ανάγκες της Αττικής (έτσι αποδέχτηκε η τοπική κοινωνία αυτό το έργο) δέχεται πλέον νοσοκομειακά απόβλητα από όλη την Ελλάδα, με αναθεώρηση των περιβαλλοντικών όρων που κανείς δεν πήρε είδηση.
Σημείο 4. Τη περίοδο αυτή το ΔΣ του ΕΔΣΝΑ καλείται να αποφασίσει για την υλοποίηση των μονάδων επεξεργασίας με Σύμπραξη Δημόσιου- Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) χωρίς να υπάρχει ούτε στην εισήγηση αλλά και ούτε στο υλικό που τέθηκε στη διάθεση των ενδιαφερομένων επενδυτών ηαξιολόγηση της δεκάχρονης εμπειρίας του ΕΣΔΚΝΑ στη δημοπράτηση έργων με το σύστημα μελέτη-κατασκευή και στις διαφορετικές μορφές συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα για την λειτουργία ή υποστήριξη λειτουργίας ( ΧΥΤΑ (3 εργολαβίες), ΣΜΑ Σχιστού, ΕΜΑΚ, ΑΠΟΤΕΦΡΩΤΗΡΑΣ , ακόμη και η μονάδα εκμετάλλευσης του βιοαερίου).Μόνο μέσα από τεκμηριωμένη αξιολόγηση αυτής της εμπειρίας μπορεί να προσδιοριστούν αξιόπιστα το εύλογο κόστος των μονάδων και κυρίως οι πραγματικοί κίνδυνοι και η κατανομή ευθυνών και ρίσκων, ανάμεσα στο δημόσιο και τον επενδυτή, άρα και η επιλογή νέων λύσεων.Αντί αυτού προτείνεται ένα πλαίσιο ΣΔΙΤ, όπου αναζητείται ποιο είναι τελικά το ρίσκο του επενδυτή που δικαιολογεί την παραχώρηση εκμετάλλευσης; Την ποσότητα την εγγυάται το δημόσιο (σε ακραία σενάρια αυτό μπορεί να σημαίνει υποχρέωση και του κόστους μεταφοράς προκειμένου να έρθουν τα απορρίμματα στην πόρτα του), την διαθεσιμότητα ΧΥΤ την αναλαμβάνει το δημόσιο, για την διάθεση των προϊόντων ζητείται δέσμευση του δημοσίου, ακόμη και για την χρηματοδότηση ζητείται περαιτέρω συμμετοχή του δημοσίου -κοινοτικών πόρων. Το μόνο ρίσκο φαίνεται να είναι η δυνατότητα επίτευξης των ποιοτικών στόχων.
Αξιολογήσεις που εξαντλούνται σε γενικές αναφορές για σάπιο σύστημα κλπ μπορούν να εξυπηρετούν επικοινωνιακές σκοπιμότητες, αλλά δεν αρκούν για να τεκμηριώσουν στρατηγικές επιλογές , ίσως μάλιστα τελικά συντελούν στη διατήρηση των κακώς κείμενων. Όποιοι αναρωτιούνται για τα εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ που δαπανήθηκαν σε μελέτες και αν θα πρέπει να πεταχτούν στο καλάθι των αχρήστων, υπάρχει απάντηση : Ότι άξια μελέτη έγινε δεν πάει ποτέ χαμένη. Προσθέτει γνώση για το επόμενο βήμα. Καλέστε τους μελετητές αμισθί να απαντήσουν ή/και να διορθώσουν τα λάθη τους .Αν δεν έγιναν άξιες μελέτες και τα χιλιάδες ευρώ δόθηκαν για τις υπογραφές, τότε έχουν πάει προκαταβολικά χαμένα, δεν χρειάζεται να επωμιστούμε περαιτέρω ζημία.
Σημείο 5. Το γεγονός ότι τόσο το υφιστάμενο Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ -Αναθεώρηση 2005) στο σύνολό του όσο και το πρόγραμμα επεξεργασίας απορριμμάτων (υπάρχει; ) α)δεν έχουν τεθεί στην διαδικασία Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και β) δεν έχει μέχρι σήμερα αποφασίσει για την υλοποίηση τους και ειδικότερα πλέον για το Πρόγραμμα Επεξεργασίας Απορριμμάτων αρμόδιο όργανο ( από το 2005 έως την ψήφιση του Ν.4042/12 ήταν αδιαμφισβήτητα το Περιφερειακό Συμβούλιο), συνιστά παράβαση νόμου που εάν δεν αποκατασταθεί εκτός όλων των άλλων θέτει σε αμφισβήτηση την νομιμότητα όλων των επόμενων ενεργειών όπως και την χρηματοδότηση από κοινοτικούς πόρους.Για την « Επιλογή Τεχνολογιών» , η απόφαση, του Περιφερειάρχη και όχι μόνο, «είμαστε ανοικτοί σε όλες τις τεχνολογίες» οφείλει να είναι Απόφαση Οργάνου στο θέμα « Πρόγραμμα Επεξεργασίας Απορριμμάτων» ΚΑΙ να λαμβάνεται στα πλαίσια εκτίμησης και αξιολόγησης των δεδομένων για την υλοποίηση του ΠΕΣΔΑ και ΟΧΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ που διασκεδάζει τις καταγγελίες για τη φωτογραφική Μελέτη Αξιολόγησης Τεχνολογιών του ΕΣΔΚΝΑ και αφορά μόνο στον ανταγωνισμό των επενδυτών. ΤΟ ΔΣ ΤΟΥ ΕΔΣΝΑ ΚΑΙ Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΟΦΕΙΛΕΙ ΝΑ ΑΠΟΦΑΝΘΕΙ ΠΟΥ ΕΙΜΑΣΤΕ, ΤΙ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ και ΜΕ ΠΟΙΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ ΘΑ ΤΟ ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΗΡΩΝΤΑΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΉΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΣΤΗ ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ.Η υποβάθμιση του ΠΕΣΔΑ σε κατάλογο εργολαβιών είναι «ελληνική πρωτοτυπία» . Όμως ξέρουμε όλοι καλά ότι τελείωσε η ανοχή των πολιτών και αυτό δεν διευκολύνει στην ανοχή και του χρηματοδότη… Αυτό δείχνει η εμπειρία με τις κινητοποιήσεις των κατοίκων για το ΧΥΤΑ Κερατέας και για τα ρέματα που " δεν είδαν" οι ειδήμονες στο ΧΥΤΑ Γραμματικού.Εξ άλλου, με βάση τον πρόσφατο νόμο 4012/12, σήμερα : Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΟΦΕΙΛΕΙ ΝΑ ΠΡΟΒΕΙ ΣΕ ΕΛΕΓΧΟ ΤΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΕΣΔΑ ΚΑΙ ΝΑ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ Η ΜΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ . Ο ΕΔΣΝΑ ΟΦΕΙΛΕΙ ΝΑ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙ ΤΙΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ–ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ & ΤΗΡΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΕΣΔΑ και να κινήσει την ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΠΕΣΔΑ.και ειδικά μετά το πρόσφατο αίτημα που υπέβαλλε ο Δ. Μάνδρας με το οποίο ζητά τροποποίηση του Περιφερειακού Σχεδιασμού και εξαίρεση της ζώνης από την εγκατάσταση υποδομών διαχείρισης αποβλήτων, αίτημα που έχει τύχει θετικής γνώμης του Περιφερειακού Συμβουλίου, ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ ΝΑ ΠΡΟΧΩΡΗΣΕΙ Η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΠΕΣΔΑ .
Τι οφείλει, λοιπόν, να κάνει η Διοίκηση απέναντι στις διάφορες προτάσεις αφενός τεχνοκρατών και αφετέρου και ειδικότερα, αν θέλετε, κοινωνικών σχημάτων όπως η Πρόταση της ΠΟΕ -ΟΤΑ, ακόμη και η Πράσινη Πρόταση, αλλά και η Πρόταση της Πρωτοβουλίας συνεννόησης για τη διαχείριση των απορριμμάτων, ακόμη και πολιτικών κομμάτων;Να συμφωνεί ή διαφωνεί μπροστά ή πίσω από τηλεπαράθυρα με την μία ή την άλλη "τεχνική ή όχι πρόταση" ; ΟΧΙ, ΒΕΒΑΙΑ !Οφείλει να δοθούν όλες οι απαντήσεις μέσα από τις νόμιμες διαδικασίες.Όλα τα ζητήματα που έχουν δημόσια τεθεί πρέπει να συνεξεταστούν - απαντηθούν με όρους αξιοπιστίας και διαφάνειας, στο πεδίο που αρμόζει δηλαδή στις υπηρεσίες και τα θεσμοθετημένα όργανα και να καταστούν μέρος της διαδικασίας λήψης Αποφάσεων και του "επίσημου Φακέλου του Έργου" που η δημόσια διοίκηση συγκροτεί για την υλοποίηση.Όλα αυτά, στο βαθμό που σχετίζονται και με υποχρεώσεις του δημοσίου έναντι των δικαιωμάτων των πολιτών, εφόσον δεν ακολουθούνται τότε δίνουν μια επί πλέον διάσταση στις αρνητικές εξελίξεις που μπορεί να έχει όλη η διαδικασία.
Δείτε το ως ταπεινή έκφραση γνώμης, όχι για να πουλήσουμε εξυπνάδα ! Εξ άλλου τα ξέρουν και άλλοι!Γιατί τα λέμε;Για να είμαστε εντάξει με τον εαυτό μας και με τους πολίτες που πληρώνουν τον μισθό μας.Και για να είμαστε εντάξει απέναντι στη Διοίκηση του ΕΔΣΝΑ. Όταν αύριο θα βρουν μπροστά τους προσφυγές, καθυστερήσεις, απώλεια πόρων δεν θα μπορεί να πει κανείς , δεν γνώριζα. Ούτε να πει, εσείς τι κάνατε ;Και οι ευθύνες τελικά κάποτε θα πρέπει να αποδοθούν.
9-3-2012 Γ. Ασημακοπούλου, Μηχανικός μέλος ΔΣ σωματείου εργαζομένων ΕΔΣΝΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου