Aμερικανική απειλή στις ευρωπαϊκές αγορές

Χαμηλά επιτόκια, ρυθμιστικές παρεμβάσεις, πρόστιμα δισεκατομμυρίων και αυξανόμενος ανταγωνισμός από εταιρείες start up. Τα χρόνια της αφθονίας φαίνεται να έχουν περάσει για τις γερμανικές τράπεζες.

Σε μια στιγμή, μάλιστα, που η Deutsche Bank βρίσκεται στο στόχαστρο της αμερικανικής κυβέρνησης…

Η μετοχή της Deutsche Bank βρίσκεται στη χαμηλότερη τιμή της ιστορίας της, στοιχίζοντας μόλις κάτι παραπάνω από 10 ευρώ. Σταθερά πτωτικά κινείται και η μετοχική αξία της δεύτερης μεγαλύτερης τράπεζας της Γερμανίας, Commerzbank.Η κορυφαία γερμανική τράπεζα δεν λέει να φύγει από τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων: «Απώλειες ρεκόρ το 2015», «Η τιμή της μετοχής στο ναδίρ», «Το 25% των υποκαταστημάτων με λουκέτο» τιτλοφορούνται ορισμένα εξ αυτών, ενώ την ίδια ώρα εντείνονται οι φήμες για ενδεχόμενο διαχωρισμό της. Η τράπεζα είναι περισσότερο «ζόμπι» παρά πρωταθλητής, έγραφε πρόσφατα το περιοδικό «The Economist».

Η τιμή των μετοχών είναι ένας αξιόπιστος δείκτης για την κατάσταση μιας επιχείρησης. Όταν ανεβαίνει, σημαίνει ότι οι επενδυτές είναι ικανοποιημένοι και αισιόδοξοι. Αντιθέτως, η πτώση της συνεπάγεται απώλεια εμπιστοσύνης. 

Τη δεύτερη περίπτωση «βιώνουν» σήμερα οι δύο μεγαλύτερες τράπεζες της Γερμανίας. Η μετοχή της Deutsche Bank βρίσκεται στη χαμηλότερη τιμή της ιστορίας της, στοιχίζοντας μόλις κάτι παραπάνω από 10 ευρώ. 

Όταν ανέλαβε τα ηνία του τραπεζικού κολοσσού ο Τζον Κράιαν, το καλοκαίρι του 2015, η τιμή της μετοχής ήταν τριπλάσια.

Σταθερά πτωτικά κινείται και η μετοχική αξία της Commerzbank. Η τιμή της μετοχής του δεύτερου σε μέγεθος γερμανικού τραπεζικού ομίλου απώλεσε το 35% της αξίας της από την αρχή του τρέχοντος έτους.

Λιγότεροι εργαζόμενοι, μηδενικά μερίσματα
Ειδήσεις περί επερχόμενης αναδιάρθρωσης της Commerzbank οδήγησαν σε νέα σημαντική πτώση της μετοχής της τη Δευτέρα. Σύμφωνα με συγκλίνουσες δημοσιογραφικές πληροφορίες, η τράπεζα σκοπεύει να προβεί σε περικοπή του 20% του προσωπικού της, κάτι που αντιστοιχεί σε περίπου 9.000 στελέχη. Πέρυσι η Commerzbank πλήρωσε για πρώτη φορά από το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης μερίσματα στους μετόχους της, κάτι που, όπως όλα δείχνουν, δεν θα επαναληφθεί.

Και η Deutsche Bank φαίνεται, όμως, ότι σχεδιάζει σημαντική περικοπή θέσεων εργασίας. Σε πρώτη φάση γίνεται λόγος για 3.000 εργαζομένους. Ωστόσο, αυτές οι περικοπές δεν επαρκούν σε καμία περίπτωση για την αντιμετώπιση των σημερινών δυσκολιών της. Το αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης διεκδικεί περί τα 12,5 δις ευρώ ως πρόστιμο για πωλήσεις τιτλοποιημένων ενυπόθηκων δανείων στις ΗΠΑ, στο διάστημα πριν από το ξέσπασμα της κρίσης. Η τράπεζα διαθέτει «δίχτυ ασφαλείας» μόλις 5,5 δις ευρώ για πιθανές νομικές περιπέτειες. Την ίδια ώρα η χρηματιστηριακή αξία της Deutsche Bank ανέρχεται σε μόλις 14,6 δις ευρώ.

Αυξανόμενος ψηφιακός ανταγωνισμός

Ο επικεφαλής της Commerzbank Μάρτιν Τσίλκε

Οι γερμανικές τράπεζες έχουν έλλειψη ρευστότητας. Κάτι που ισχύει βεβαίως για τις «ναυαρχίδες» του κλάδου, αλλά ακόμη περισσότερο για μικρότερα τραπεζικά ιδρύματα. Η πολιτική των χαμηλών επιτοκίων που εφαρμόζει η ΕΚΤ καθιστά ασύμφορη τη βασική τους επιχειρηματική δραστηριότητα. Η λειτουργία καταστημάτων και η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε πελάτες στοιχίζουν πολλά χρήματα. Κατά συνέπεια, όλες σχεδόν οι τράπεζες στη Γερμανία έχουν αυξήσει τα τέλη για τους καταθέτες τους. 
Ορισμένες τράπεζες, μάλιστα, επιβάλλουν αρνητικά επιτόκια σε ορισμένες καταθέσεις.

Σε αυτήν τη δεινή κατάσταση προστίθεται ο ανταγωνισμός από το διαδίκτυο. Τράπεζες χωρίς υποκαταστήματα, με πολύ λιγότερους εργαζομένους και εξυπηρέτηση πελατών μέσω ATM και online banking, δημιουργούν ασφυκτικές πιέσεις στις παραδοσιακές τράπεζες. Τα επονομαζόμενα FinTechs, δηλαδή start up εταιρείες του χρηματοοικονομικού κλάδου, προσφέρουν υπηρεσίες των κλασικών τραπεζικών ιδρυμάτων χωρίς να υφίστανται τις πιέσεις των αρμόδιων ρυθμιστικών αρχών. Όπως επισημαίνει στην «DW» ο Χανς-Πέτερ Μπούργκντορφ, καθηγητής και ειδικός του τραπεζικού τομέα στο Πανεπιστήμιο του Χόενχαϊμ, σε αντίθεση με τις παραδοσιακές τράπεζες, «αν προτείνεις σε μια διαδικτυακή πλατφόρμα μια επένδυση και γράψεις από κάτω ότι δεν πρόκειται περί σύστασης, τότε “τη γλυτώνεις”».

Προκειμένου οι τράπεζες να μπορέσουν να επιβιώσουν, θα πρέπει να βρουν τρόπο να αντιδράσουν στον ψηφιακό ανταγωνισμό. «Ό,τι μπορεί να γίνει ψηφιακό, θα γίνει ψηφιακό» είχε εξαγγείλει τον περασμένο Αύγουστο ο επικεφαλής της Commerzbank Μάρτιν Τσίλκε. Από τη μεριά του, ο Χανς-Πέτερ Μπούργκντορφ υπογραμμίζει ότι οι τράπεζες θα πρέπει να προσαρμοστούν στην τεχνολογική εξέλιξη και να ασχοληθούν εντατικά με το θέμα «χρηματοοικονομική καινοτομία». Αυτό, σύμφωνα με τον ίδιο, «σημαίνει επιπλέον ότι θα χρειάζονται αισθητά λιγότερο προσωπικό».

Αποδιοπομπαίος τράγος η Deutsche Bank;
Η Deutsche Bank αρνείται να πληρώσει στο αμερικανικό Δημόσιο 14 δις δολάρια για υπόθεση ενυπόθηκων δανείων, που πυροδότησαν την κρίση το 2008. Η επιθετική στάση της προκαλεί απορίες.

Μετά την VW, η αμερικανική κυβέρνηση έχει βάλει στο στόχαστρο την Deutsche Bank. Το ποσό των 14 δις δολαρίων που ζητεί το Υπουργείο Δικαιοσύνης στην υπόθεση των ενυπόθηκων δανείων μειωμένης εξασφάλισης έχει ξεπεράσει και τις χειρότερες προσδοκίες. Γιατί ακούγεται πολύ συχνά, και όχι μόνο σε χρηματοπιστωτικούς κύκλους, η θεωρία ότι πίσω από το υπέρογκο αυτό ποσό διακινδυνεύονται τεράστια χρηματικά αλλά και πολιτικά συμφέροντα.

«Δεν χαρίζεται ούτε σε αμερικανικές τράπεζες»

Μήπως οι αμερικανικές Αρχές χτυπούν αλύπητα τη VW και την Deutsche Bank; Μήπως έχουν βάλει στο μάτι ιδιαίτερα ευρωπαϊκές εταιρείες, διότι η Ε.Ε. συμπεριφέρεται σκληρά απέναντι σε αμερικανικούς κολοσσούς, όπως η Apple; «Δεν νομίζω ότι υπάρχει αντιγερμανικό κλίμα» υποστηρίζει ο Τζον Κόφε, καθηγητής Νομικής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, μιλώντας στο γερμανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο. «Η αμερικανική κυβέρνηση δεν χαρίζεται ούτε σε εγχώριους κολοσσούς, όπως έχει φανεί από πολλές ανάλογες περιπτώσεις» προσθέτει. 

Το μεγαλύτερο πρόστιμο για προβληματικούς τίτλους ενυπόθηκων δανείων, ύψους 17 δις δολαρίων, έχει καταβάλει η Bank of America. Στη Γερμανία επικρατεί η αντίληψη ότι η Deutsche Bank είναι έρμαιο εθνικών συμφερόντων. Κι αυτό γιατί η σκληρή στάση της αμερικανικής Δικαιοσύνης εκδηλώθηκε αφότου η Ε.Ε. αποφάσισε να πληρώσει η Apple στην Ιρλανδία 13 δις δολάρια. 

«Υπάρχουν πολλοί στις αγορές που θεωρούν ότι πρόκειται για πράξη εκδίκησης για την Apple» λέει ο Ίνγκο Φρομ, αναλυτής από την Τράπεζα του κρατιδίου της Βάδης-Βυρτεμβέργης στους «Financial Times».

Η Deutsche Bank έχει κακή φήμη

Ο συμπρόεδρος του ΔΣ της Deutsche Bank Γιούργκεν Φίτσεν

O καθηγητής Τζον Κόφε επιμένει ότι η υπόθεση έχει και μια πολιτική πτυχή, αλλά δεν αφορά σε διακρατικές σχέσεις. «Το αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης πρέπει να δείξει πυγμή απέναντι στον χρηματιστηριακό κλάδο την προεκλογική περίοδο» υπογραμμίζει.

«Διότι με τον Μπέρνι Σάντερς, επικριτή των τραπεζών, η Δικαιοσύνη βρίσκεται υπό την πίεση να δράσει επιδεικνύοντας σκληρή στάση. Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον προκαλεί απορία το ότι η Deutsche Bank υιοθετεί επιθετικούς τόνους ρισκάροντας μια αντιπαράθεση με την αμερικανική Δικαιοσύνη. Σε δελτίο Τύπου ανακοίνωσε ότι δεν πρόκειται να καταβάλει το υπέρογκο τίμημα των 14 δις δολαρίων. Η στάση της τράπεζας ξένισε πολλούς εμπειρογνώμονες. Όταν βρίσκεται κάποιος σε τέτοια κατάσταση, δεν επιζητεί δημοσιότητα ούτε διαπληκτίζεται με υπηρεσίες» λέει ο Τζιμ Κράμερ, χρηματιστηριακός σχολιαστής. «Είναι καλύτερη η σιωπή, αυτό θα έπρεπε να το ξέρει η Deutsche Bank» υποστηρίζει ο Κράμερ.

Ο καθηγητής στο Κολούμπια Τζον Κόφε συνιστά από τη μεριά του στην τράπεζα να αφήσει τον χρόνο να περάσει και μετά να συνεχίσει τις συζητήσεις για έναν ευνοϊκό διακανονισμό. Το επιβαρυντικό με την Deutsche Bank είναι ότι έχει βαρύ φάκελο ποινών και κακό όνομα. Το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα θεωρείται στις ΗΠΑ ως προβληματική περίπτωση, δεδομένου ότι κάθε σκάνδαλο του κλάδου στο παρελθόν ήταν αναμεμειγμένο, ενώ παράλληλα έχει δείξει μέχρι στιγμής ελλιπή διάθεση για συνεργασία. 

*Πληροφορίες από Deutsche Welle
Σύνταξη: Κ. Μπετινάκης

http://www.zougla.gr/money/article/amerikaniki-apili-stis-evropaikes-agores