ΟΙΩΝΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΚΤΡΟΠΗΣ…;
Του ΑΡΗ ΤΟΛΙΟΥ*
Στοιχείο πρώτο: προ εβδομάδων, αποχωρούν, με εκκωφαντικό θόρυβο, οι βουλευτές των «Ανεξάρτητων Ελλήνων» Κώστας Μαρκόπουλος και Γιάννης Κουράκος από το νεαρό κόμμα της αυτοαποκαλούμενης αντιμνημονιακής Δεξιάς. Οι καταγγελίες που εκτοξεύονται – από «σύμπνοια με τον ΣΥΡΙΖΑ» (Μαρκόπουλος) μέχρι «δάκτυλο Βουλγαράκη» (Κουράκος) – προκαλούν μια φαινομενικά απίστευτη σύγχυση. Ωστόσο, οι μικροπολιτικές επιφάσεις πίσω από την αποχώρηση βουλευτών και στελεχών (Ζώης, Μανώλης) από το κόμμα του Πάνου Καμμένου δε μπορούν να κρύψουν την πραγματικότητα: ότι η μνημονιακή Δεξιά στην Ελλάδα (κυρίως, δηλαδή, η ΝΔ) το διεμβόλισε, με απίστευτη ευκολία, με στόχο να διαλύσει την «ήξεις – αφήξεις» μνημονιακή ρητορεία των «Ανεξάρτητων Ελλήνων» και να ενσωματώσει τα κομμάτια που θα μπορέσουν να συναπαρτίζουν την επαύριο ένα κυρίαρχο δεξιό μνημονιακό μέτωπο [1].
Στοιχείο δεύτερο: με άρθρο του σε γνωστή εφημερίδα του συντηρητικού χώρου, ο στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού, Φαήλος Κρανιδιώτης κάνει έκκληση συσπείρωσης δυνάμεων και ανοίγματος της ΝΔ(;) «προς τη βάση των ΑΝ.ΕΛ. και της Χρυσής Αυγής, χωρίς προσβολές ή συγκρουσιακά συνθήματα αλλά με πρακτικές πολιτικές: καταπολέμηση λαθρομετανάστευσης κι εγκληματικότητας, στιβαρή εξωτερική πολιτική, αποκατάσταση της αμυντικής μας ισχύς, όχι μόνο σε υλικό αλλά και με αξιοπρεπείς αποδοχές του προσωπικού, γερό χτύπημα της ανεργίας με άμεση εκκίνηση των μεγάλων έργων, επανελλήνιση της Παιδείας» [2]. Προωθείται λοιπόν, με ιδιαίτερα δυναμικούς ρυθμούς, εντός του αστικού μπλοκ, η συγκρότηση ενός πόλου, όχι μόνο μνημονιακής στρατηγικής, αλλά και εμφυλιοπολεμικού ιδεολογικού επιχρίσματος. Σε ακόμα πιο ακραίους και ανατριχιαστικούς τόνους, ο Κρανιδιώτηςεπανέρχεται μερικές μέρες μετά, φροντίζοντας να παρέχει πολιτική κάλυψη στη Χρυσή Αυγή, μην τυχόν και χάσει την εν δυνάμει συμμαχία της [3].
Στοιχείο τρίτο: ένα πρόσφατο βράδυ Κυριακής, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ – ΕΚΜ Δ. Στρατούλης πέφτει θύμα εγκληματικής επίθεσης στο Ολυμπιακό Στάδιο, από οπαδούς, που δηλώνουν μέλη της Χρυσής Αυγής. Σε ύστερο χρόνο, ο Μιχάλης Καρχιμάκης του ΠΑΣΟΚ δημοσιεύει ανακοίνωση, στην οποία, αφού πιστοποιεί με ζήλο το αντιφασιστικό του μένος, στρέφει τα βέλη του προς τον ΣΥΡΙΖΑ, αναπτύσσοντας, για άλλη μια φορά, τη «θεωρία των άκρων», που υπονομεύουν την δημοκρατική ομαλότητα [4]. Τη θέση αυτή υπερθεματίζει, μάλιστα, από… αντιμνημονιακή σκοπιά (ήμαρτον!) και το εναπομείναν στελεχιακό δυναμικό του ΛΑΟΣ [5].
Στοιχείο τέταρτο: οι παραδοσιακοί χώροι της Κεντροαριστεράς και της Κεντροδεξιάς, έτσι όπως συστήθηκαν στην ελληνική κοινωνία και έφτασαν στο αποκορύφωμα τους κατά τη δεκαετία του ’90, συνεχίζουν να επαγρυπνούν και να καιροφυλακτούν. Τα πλάνα αναδόμησης και ανασυγκρότησης των δύο «λαβωμένων γιγάντων» του δικομματισμού εξελίσσονται ήδη. Ενδεικτικά αναφέρονται οι προσπάθειεςεπανασυσπείρωσης και επαναδραστηριοποίησης νυν ανενεργών στελεχών του προεκλογικού κατεστημένου (Διαμαντοπούλου, Πάγκαλος, Καρατζαφέρης, Ψωμιάδης, Παπαθεμελής), η αξιοποίηση των διαγραφέντων στελεχών από τους ΑΝ.ΕΛ., καθώς και η δημιουργία της ΡΙΚΣΣΥ τουΑνδρέα Λοβέρδου, εν μέσω πολύμηνου – και προς το παρόν ατελέσφορου (;) – «φλερτ» ΠΑΣΟΚ – ΔΗΜΑΡ [6].
… Ή ΜΗΠΩΣ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ «ΛΕΡΝΑΙΑΣ ΥΔΡΑΣ»;
Τα παραπάνω είναι μερικά μόνο ψήγματα μιας «εικόνας από το μέλλον». Σαφώς θα υπάρξουν αναλύσεις από τη σκοπιά της Αριστεράς, που θα αναδεικνύουν μια ακόμα συντηρητικότερη αναδίπλωση των πολιτικών ελίτ της χώρας. Σωστή παρατήρηση ενδεχομένως, αλλά δευτερεύουσα: σε συνθήκες ακόμη μεγαλύτερης όξυνσης της ταξικής πάλης, ο πολυκερματισμός του κοινοβουλευτικού και πολιτικού κόσμου, όπως διαμορφώθηκε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής και μετεκλογικής περιόδου, ίσως είναι πλέον αχρείαστος – τουλάχιστον, με τη μορφή που πήρε κατά την τελευταία περίοδο.
Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ σε κεντρική θέση στο πολιτικό σκηνικό, μέσω των αλλεπάλληλων εκλογικών διαδικασιών είναι βέβαιο ότι προβλημάτισε και ενεργοποίησε τους κυρίαρχους πολιτικούς κύκλους. Αν επιβεβαιώνεται η παραπάνω υπόθεση, τότε μετακινούμαστε ταχύτατα από τον κατακερματισμό του κομματικού συστήματος στην Ελλάδα με στόχο τον έλεγχο των μνημονιακών και αντιμνημονιακών αντανακλαστικών προς την επανασυγκρότηση 2 -3 ευρύτερων ισχυρών πόλων, με νεωτερικά πλέον χαρακτηριστικά. Επειδή δε η Ελλάδα παρουσιάζει ιδιαιτερότητες που την καθιστούν ενίοτε και πεδίο παραδοσιακής πολιτικής πάλης, επανανοηματοδοτούνται κατά περίπτωση τα «φαντάσματα του παρελθόντος» (Βαϊμάρη, Εμφύλιος, Αποστασία, κτλ).
Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, ο πολιτικός κόσμος στην Ελλάδα θα βρεθεί ενώπιον μιας εξαιρετικά ρευστής κατάστασης, τα δομικά στοιχεία της οποίας θα κινούνται με τέτοια ιλιγγιώδη ταχύτητα, που θα δυσκολεύουν ακόμη και τις πιο ενδελεχείς ματιές των πολιτικών αναλυτών. Προτού, λοιπόν, αναλωθούμε σε θριαμβολογίες αυτάρεσκες και αυτοαναφορικές, πρέπει να παρατηρήσουμε, με ψύχραιμη ανησυχία, ότι το αστικό κατεστημένο, ενόψει πιθανής πρωτιάς του ΣΥΡΙΖΑ στις επερχόμενες εκλογές, αναδιατάσσει τις δυνάμεις του, κατά συνθήκη φυτρώνει δύο «κεφάλια» εκεί που παλαιότερα κόπηκε κάποιο άλλο και δε μένει σε καμία περίπτωση στάσιμο. Κι αν μας μοιάζει σαπισμένο, κορεσμένο και δυσκίνητο, αυτό ενδεχομένως να οφείλεται σε μια οπτική γωνία που συχνά υιοθετούμε λανθασμένα σαν ακλόνητη αλήθεια: το αστικό κατεστημένο μοιάζει ημιθανές, με όρους αστικοδημοκρατικής ομαλότητας. Ποιος είπε, όμως, ότι ζούμε σε τέτοιες συνθήκες ομαλότητας, αντίστοιχης με της περιόδου της Μεταπολίτευσης;
ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΑΚΡΩΝ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ… ΟΙ «ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΝΕΟΦΑΣΙΣΤΕΣ»
Σαφώς, για να μιλήσει κανείς για «πολιτική εκτροπή», πρέπει να απαντήσει πρώτα στο «εκτροπή ως προς τι;». Η συνέχιση της ηγεμονίας του μεγάλου κεφαλαίου και των δυνάμεων που συντάσσονται με τα συμφέροντα του θα επιδιώξει, με κάθε δυνατό τρόπο, να αποφύγει «εκπλήξεις» τύπου ΣΥΡΙΖΑ 6ης Μαΐου– ή, εν πάσει περιπτώσει, τον «απρόβλεπτο» και «μη διαχειρίσιμο» ΣΥΡΙΖΑ. Οι ως τώρα γόνιμες αντιστάσεις της ριζοσπαστικής Αριστεράς, καθώς αναπτύσσονται σε δύο επίπεδα (κεντρικό πολιτικό και κινηματικό), απαιτούν μια αντίστοιχη αντιμετώπιση και εκ μέρους του αστικού μπλοκ.
Έτσι, όπως προαναφέρθηκε, οι άμυνες του θα σχηματοποιηθούν σε δύο «κάστρα» - συσπειρώσεις. Το πρώτο θα συναποτελούν οι δυνάμεις με αναφορά στο ευρωκεντριστικό όραμα της ΕΕ, στη μνημονιακή δυστοπία, στην πάση θυσία προστασία της σύγχρονης αστικής δημοκρατίας (ακόμη κι αν αυτή μπει στη φορμόλη, σαν έκθεμα σε μουσείο τρόμου), στη νομιμοφροσύνη και στη συνεχή επίκληση του κινδύνου των «δύο άκρων» που απειλούν διαρκώς τη Δημοκρατία και το Σύνταγμα ˙ το δεύτερο, πιο επιθετικό, θα συναποτελούν οι δυνάμεις με αναφορά στη συστημική αντιμνημονιακή αφήγηση, σε απροσδιόριστους, πατριδοκάπηλους «ξεσηκωμούς» και σε έναν καλλιεργούμενο και οξυμμένο «κοινωνικό ριζοσπαστισμό» [7]. Στις δύο παραπάνω συσπειρώσεις, μπορεί ενδεχομένως να προστεθεί και μια «έυκαμπτη»Κεντροαριστερά, που θα επιδιώξει να μαγνητίσει τους «συστημικούς μετριοπαθείς», να παίξει το ρόλο του «μπαλαντέρ» στην υπόθεση του σχηματισμού κυβέρνησης (με οποιοδήποτε «πρώτο κόμμα»), αλλά και – γιατί όχι; - να κερδίσει χρόνο, ώστε να «αναγεννηθεί από την τέφρα της» και να προλειάνει το έδαφος για την επάνοδο της σε ύστερο χρόνο.
Η πιο έκδηλα ανησυχητική, ωστόσο, εξέλιξη έρχεται από το κατάμαυρο στρατό της Χρυσής Αυγής - είτε αυτός δηλώνει υποταγή σε κάποιο από τα παραπάνω «κάστρα» είτε όχι. Η επιμέλεια με την οποία αναθρέφεται το νεοναζιστικό μόρφωμα από το σύστημα είναι πραγματικά αξιοσημείωτη: από την ιδεολογική θαλπωρή που τις παρέχει ο Φ. Κρανιδιώτης μέχρι την πολιτική ανοχή του Μ. Καρχιμάκη, η Χρυσή Αυγή γίνεται πλέον κάτι ανάμεσα στο «πιο καλό το μαθητή» και τον «άσωτο υιό» του αστικού κατεστημένου. Η δε δημοσκοπική άνοδος της ΧΑ είναι τέτοια που να φαίνεται, όχι απλώς συστηματική, αλλά και «επιλεκτικά» αυξανόμενη – σε καμία περίπτωση τεχνητή (προφανής η κοινωνική διεισδυτικότητα της ΧΑ αυτή τη στιγμή, δυστυχώς), απλώς «ρυθμιζόμενη». Τέλος, διάφορες δήθεν αντιφασιστικές φωνές (βλ. πρωτοβουλία Βενιζέλου), περισσότερο «ταΐζουν το αυγό του φιδιού» όταν προέρχονται από κοινωνικά απαξιωμένους πολιτικούς, καταδεικνύοντας, όμως, την ίδια στιγμή, τα όρια και αδιέξοδα της λογικής του «αντιφασιστικού μετώπου» με αστικοδημοκρατικό επίχρισμα.
ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΧΩΡΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΙΝΗΜΑ… ΓΙΝΕΤΑΙ;
Μπροστά σε αυτή την κατάσταση, οι δυνάμεις της Αριστεράς βρίσκονται σε διαδικασία έντονων ανασχηματισμών και κινητικότητας, όχι όμως και αντίστοιχης πολιτικής εγρήγορσης – εκτός αν ως τέτοια εννοείται η κυβερνητική προοπτική. Η μεγαλύτερη συσπείρωση ριζοσπαστικών και ευρύτερα προοδευτικών δημοκρατικών δυνάμεων, αυτή τη στιγμή, έχει τεθεί υπό την ηγεμονία του ΣΥΡΙΖΑ, ως «απάντηση» στους (κυρίως δύο) νέους πυλώνες του συστήματος. Από αυτή τη γεωγραφία, λείπει η τοποθέτηση βεβαίως, τόσο εξωκοινοβουλευτικών δυνάμεων, που θα μπορούσαν να ρυθμίσουν εξελίξεις, όσο και του ΚΚΕ, η ηγεσία του οποίου επιλέγει να τραβάει μοναχικό δρόμο προς άγνωστη κατεύθυνση και να θέτει ως ύψιστο στόχο στην εξαφάνιση των «γκρίζων ζωνών» ανάμεσα στο Κομμουνιστικό Κόμμα και τον ΣΥΡΙΖΑ.
Η έλλειψη αυτών των ερεισμάτων (στην κομμουνιστική και αντικαπιταλιστική Αριστερά και στη ριζοσπαστική οικολογία) αποτελεί πραγματικά δυσάρεστη εξέλιξη για την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ προς την κυβέρνηση και της Αριστεράς στην εξουσία. Ο πρώτος λόγος είναι ότι μια τέτοια συμμαχία (ίσως μόνο αυτή) θα μπορούσε να προσφέρει προωθητικά στους ταξικούς, συνδικαλιστικούς και κοινωνικούς αγώνες. Ο δεύτερος λόγος συμπυκνώνεται συμβολικά στο εξαιρετικά πιθανό σενάριο της έλλειψης αυτοδυναμίας στις επόμενες εκλογές: αν ο ΣΥΡΙΖΑ βγει πρώτο κόμμα και ταυτόχρονα μη αυτοδύναμο, θα βρεθεί ενώπιον βασανιστικών διλημμάτων και - δυστυχώς - προϊουσών καταστάσεων που ήδη τροφοδοτούνται στο σήμερα. Με ποιον θα συνεργαστεί ο ΣΥΡΙΖΑ – ειδικά ελλείψει του «μπόνους» των 50 εδρών, που το κατήγγειλε ως «καλπονοθευτικό» μέτρο κατά την περασμένη προεκλογική περίοδο; Φυσικά, το αστικό μπλοκ έχει προετοιμαστεί για αυτό το ενδεχόμενο – να αναγκάσει δηλαδή τον ΣΥΡΙΖΑ να εγκλωβιστεί και να στραγγαλιστεί σε διλήμματα συνεργασιών με ένα πιο σκληρυμένο και θωρακισμένο αστικό μπλοκ (εδώ ταιριάζει και το σενάριο της νέας Κεντροαριστεράς – «μπαλαντέρ»).
Επιπροσθέτως, το αστικό μπλοκ δεν έχει εξαντλήσει ακόμα την επινοητικότητα του - όποιος το υποτιμήσει παιανίζοντας ή όποιος υποτιμήσει τη «βεντάλια» των επιλογών (πολύ περισσότερες από την επιλογή της ρήξης και ανατροπής που αποτελεί μονόδρομο για την ριζοσπαστική Αριστερά) που μπορούν να επιστρατευτούν, σφάλλει. Ανάμεσα στα πλάνα του συστήματος, σίγουρα, περιλαμβάνονται, ακόμα και τα έσχατα σενάρια τόσο της Χρυσής Αυγής σε πρώτο πλάνο, όσο και ενός ΣΥΡΙΖΑ «ενσωματωμένου» και φοβικού.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, βεβαίως, δεν μπορεί να ενσωματωθεί ως έχει: αποτελεί έναν οργανισμό, τόσο πολυσύνθετο και πολύχρωμο, που το σύστημα δε θα μπορούσε να τον απορροφήσει ολόκληρο. Ωστόσο, ο κίνδυνος υπάρχει: όσο θα λείπει ένα δυναμικό εργατικό κίνημα με πολύμορφους αγώνες και ένα στιβαρό κίνημα νεολαίας (δηλαδή οι παραγωγικές δυνάμεις και το μέλλον της χώρας), τόσο η υπόθεση «σωτηρίας της χώρας» θα γίνεται υπόθεση κομματικής κορυφής, που, ακόμα και στο ενδεχόμενο της κυβερνητικής εξουσίας, θα πρέπει να εφευρίσκει κάθε φορά την κοινοβουλευτική/κεντρικοπολιτική ευελιξία για να επιβιώσει. Καθόλου ταπεινό σαν κίνητρο, θα μου πείτε, η άσκηση πολιτικής από θέση κυβέρνησης. Δε θα διαφωνήσω και είναι στοιχειώδες, αλλά είναι αρκετό;
ΠΩΣ ΣΚΟΤΩΝΟΥΝ ΤΗ ΛΕΡΝΑΙΑ ΥΔΡΑ;
Σε σύντομο πολιτικό χρόνο, λοιπόν, θα βρεθούμε πάνω σε μια ιστορική χασμωδία, από τη οποία σίγουρα δεν μπορεί να υπάρξει «ειρήνευση» πάνω σε κόκκινες γραμμές. Ποιες είναι αυτές όμως οι κόκκινες γραμμές; Νοηματοδοτούνται εκ νέου και διαρκώς ή τις θέτει η ίδια η πραγματικότητα;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να προκαλέσει την πτώση της κυβέρνησης. Στη θέση της πρέπει να μπει μια άλλη κυβέρνηση, με πολιτική φιλολαϊκή και ταξικά μεροληπτική από θέση αρχής. Και εδώ είναι το «σημείο - κλειδί»: η θέση αρχής αποτελεί πάντα το δεδομένο, το αμετάβλητο στοιχείο μιας πολιτικής εξίσωσης. Η ακύρωση του Μνημονίου και η σοσιαλιστική προοπτική αποτελούν τέτοιες θέσεις αρχής. Όπως λοιπόν οι μεταβλητές στην εξίσωση καθορίζεται από τα αμετάβλητα στοιχεία αυτής, έτσι και τα διάφορα «φετίχ» ή «μονόδρομοι» ή «δόγματα» (η διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους, η ρήξη με το ευρωσύστημα, η εθνικοποίηση των τραπεζών με κοινωνικό πρόσημο, η ανασυγκρότηση της παραγωγής, τα δήθεν ανυπέρβλητα ιδεολογικά χάσματα εντός της Αριστεράς) δεν αποτελούν τίποτα άλλο παρά μεταβλητές μιας πολιτικοϊδεολογικής εξίσωσης. Από το μετερίζι της, μια κυβέρνηση, η οποία δεν είναι διατεθειμένη να κάνει οτιδήποτε και αν χρειαστεί (και κυρίως αυτά που δε μπορεί σε καμία περίπτωση να κάνει ο αντίπαλος της), για χάρη της επιβίωσης του ελληνικού λαού, είναι καταδικασμένη… ειδικά μπροστά σε ένα πολυκέφαλο σύστημα τύπου Λερναίας Ύδρας.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] http://www.iskra.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=10354:kammenos-anel-nd&catid=81:kivernisi&Itemid=198
[2] http://www.dimokratianews.gr/content/12064/%CE%B7%CF%81%CE%B8%CE%B5-%CE%B7-%CF%8E%CF%81%CE%B1-%CE%BD%CE%B1-%CE%B5%CE%BD%CF%8E%CF%83%CE%BF%CF%85%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%B7-%CE%B2%CE%AC%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%B1%CE%BE%CE%B7%CF%82
[3] Άνευ άλλου σχολίου: http://www.dimokratianews.gr/content/12454/%CF%84%CF%8E%CF%81%CE%B1-%CF%80%CE%BF%CF%85-%CF%83%CF%86%CE%AF%CE%BE%CE%B1%CE%BD%CE%B5-%CF%84%CE%B1-%CE%BA%CF%8C%CE%B6%CE%B1
[4] http://www.parapolitika.gr/ArticleDetails/tabid/63/ArticleID/530028/Karchimakis-se-Stratoyli-Otan-dernate-PASOKoys-den-itan-anepitreptes-oi-epitheseis.aspx
[5] http://www.mpa.gr/pressReleaseView.php?id=38404&doc_id=12102335
[6] Συμπληρωματικά, παραπέμπω:
- στο ενδιαφέρον άρθρο του Λ. Χαραλαμπόπουλου «Ευρωπαϊκό κόμμα: Κουτσοί, στραβοί, μνημονιακοί, όλοι στην κεντροδεξιά», περιοδικό UNFOLLOW, τεύχος 12.
- σε σχετικά ρεπορτάζ της «Εφημερίδας των Συντακτών», όπως: Τσακίρογλου Τ., «Κεντροδεξιά: αναζητά ταυτότητα με διασπάσεις και συνενώσεις», 17.12.2012, Τσακίρογλου Τ., «Από πού πάνε για την Κεντροδεξιά;», 31.12.2012, Κουκλούμπερη Δ., «Μοναχικά και από απόσταση», 31.12.2012.
[7] Για τις «εφεδρείες του συστήματος» και τη σπατάληση «κοινωνικού ριζοσπαστισμού», βλ. http://www.iskra.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=9577:efedries-talaiporos&catid=72:dr-ekdilosis&Itemid=279
*Ο Άρης Τόλιος είναι μέλος του γραφείου ‘Α Αθήνας της Ν. Συνασπισμού.
http://www.iskra.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=10520:aris-tolios-politiki-ektropi&catid=72:dr-ekdilosis&Itemid=279
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου