Να γιατί κέρδισε ο Τραμπ

Αναγκαία διευκρινιστική παρέκβαση. Οι αθόρυβες εδώ και δύο δεκαετίες τεκτονικές ανακατατάξεις και το αντιμνημονιακό κίνημα. Α. Σχόλιο 8.

(Χειμώνας 2012)

«Οι μεσαίες τάξεις, ο μικρός βιομήχανος, ο μικρέμπορας, ο βιοτέχνης, ο αγρότης, όλοι αυτοί καταπολεμούν την αστική τάξη για να διατηρήσουν την ύπαρξή τους σαν μεσαίες και να σωθούν απ’ τον αφανισμό. Δεν είναι λοιπόν επαναστατικές αλλά συντηρητικές. Κάτι παραπάνω, είναι αντιδραστικές, γιατί ζητούν να στρέψουν προς τα πίσω τον τροχό της ιστορίας. Αν είναι επαναστατικές, είναι σχετικά με το επικείμενο πέρασμά τους στο προλεταριάτο, και τότε δεν υπερασπίζονται τα σημερινά, αλλά τα μελλοντικά τους συμφέροντα, εγκαταλείπουν τη δικιά τους άποψη για να πάνε με την άποψη του προλεταριάτου».

ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ ΤΟΥ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ

Μετά την πτώση του υπαρκτού - ή «υπαρκτού» -  Σοσιαλισμού το διεθνοποιημένο κεφάλαιο βρέθηκε μόνος πρωταγωνιστής στην παγκόσμια πολιτικο-οικονομική σκηνή, με γονατισμένο τον ταξικό του εχθρό, χωρίς αντίπαλο δέος και με απόλυτη ιδεολογική και ηθική κυριαρχία.

Το βασικό δόγμα του, συμπυκνωμένο στο περίφημο σλόγκαν «απόλυτη ελευθερία στις αγορές», έγινε η ερπύστρια του ισοπεδωτικού τανκς του που μασούσε εθνικές αστικές τάξεις, «νέες αγορές», λαούς, έθνη, ιδεολογίες και ισοπέδωνε κάθε ιδιαιτερότητα και κάθε συλλογικότητα που αντιστεκόταν ή θα μπορούσε κάποτε να αντισταθεί. Στο επίπεδο της ανθρώπινης συνείδησης, η οποιαδήποτε κριτική απέναντί του αντιμετωπιζόταν ως παρωχημένη γραφικότητα και η θεμελιώδης έως τότε αρχή της ψευτο-ηθικής ανωτερότητας του καπιταλισμού ως πολικο-οικονομικού συστήματος αντικαταστάθηκε γρήγορα, σιωπηλά και αδίστακτα από τον κυνισμό της «πραγματικότητας». Από την αρχή «η οικονομία στην υπηρεσία των ανθρώπων» περάσαμε στην αρχή «οι άνθρωποι στην υπηρεσία της οικονομίας». Αυτή η φάση ανάπτυξης του καπιταλισμού ονομάστηκε παγκοσμιοποίηση.

Απέναντι και ενάντια στην παγκοσμιοποίηση αναπτύχθηκε ένα κίνημα με δύο σχεδόν αντιθετικούς πόλους: τον δεξιό και τον αριστερό.

Ο αριστερός πόλος του αντιπαγκοσμιοποιητικού κινήματος επικεντρώθηκε πρωτίστως στις οικονομικές επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης σε παγκόσμιο επίπεδο – και δευτερευόντως σε εθνικό - και στα ζητήματα για το περιεχόμενο της «παγκόσμιας Δημοκρατίας» (π.χ. αντίθεση στην «σύγκρουση» των πολιτισμών). Με απλά λόγια, ο κριτικός αντιπολιτευτικός του Λόγος δεν αναιρούσε ούτε έθετε λεκτικά και πρακτικά σε αμφισβήτηση την ενοποίηση του κόσμου (των αγορών από τη μια και το τέλος των εθνικών κρατών από την άλλη), αλλά – σπερματικά έστω – εξερευνούσε το ποιός και το πώς θα πληρώσει το κόστος της οικονομικής  ενοποίησης σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο και τις δυνατότητες μιας δημοκρατικής διακυβέρνησης του παγκόσμιου χωριού.

Ο δεξιός πόλος επικεντρώθηκε κυρίως στις οικονομικές επιπτώσεις σε εθνικό επίπεδο και στην αντίθεσή του σε ζητήματα διάλυσης του εθνικού κράτους και των «ταυτοτητικών» ιδιαιτεροτήτων (εθνικών, φυλετικών, θρησκευτικών, σεξουαλικών κ.λπ.).

Φυσικό επακόλουθο ήταν οι δύο πόλοι να αναζητήσουν ιδεολογικοπολιτικούς προγόνους, να διεκδικήσουν ιστορικό βάθος και να εξοπλιστούν θεωρητικά και ιδεολογικά από ιστορικά δοκιμασμένα οπλοστάσια. Έτσι, δεν άργησαν να συνδεθούν με αριστερές και δεξιές συγκροτήσεις που επιβίωσαν έστω και σαν κελύφη από τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο ή την πτώση του «υπαρκτού σοσιαλισμού», δίνοντας και παίρνοντας ζωτική ενέργεια.  Όσες απόπειρες έμειναν στην μονοθεματική καταγγελία της παγκοσμιοποίησης και δεν προχώρησαν σε ολιστική προσέγγιση εξαφανίστηκαν ή εξαφανίζονται.

Η κοινωνική βάση και των δύο πόλων του αντιπαγκοσμιοποιητικού κινήματος ήταν τα μικροαστικά και γραφειοκρατικά στρώματα που εξαφανίζονταν έμμεσα ή άμεσα από τις πιέσεις της ανταγωνιστικής παγκόσμιας πλέον μη «προστατευόμενης» αγοράς και τμήματα της εργατικής τάξης που έχαναν την εργασία τους από τις ανακατατάξεις και τις μετακινήσεις του βιομηχανικού κεφαλαίου. Από δω αντλούσαν τη δυναμική τους.

Η παγκόσμια οικονομική κρίση της τελευταίας πενταετίας απέδειξε ότι η παγκοσμιοποίηση ως σχεδιασμός με τη μορφή που την ξέραμε, απέτυχε. Μπροστά στο φάσμα της κατάρρευσης του τραπεζιτικού συστήματος τα εθνικά κράτη με πρώτο τις ΗΠΑ παραμέρισαν το προς κατανάλωση των μαζών περίφημο ιδεολόγημα περί της "ελευθερίας των αγορών" και έτρεξαν να το σώσουν με χρήματα των φορολογούμενων πολιτών, δηλαδή του λαού. Παράλληλα, νέες εθνικές αστικές τάξεις (π.χ. Κίνα) ή υπολείμματα σε συνεργασία με γραφειοκρατικές εθνικές ελίτ (π.χ. Γερμανία) έθεταν και θέτουν τους δικούς τους όρους στο παιγνίδι των αγορών και της παγκόσμιας πολιτικής ισχύος.

Με αυτό σαν δεδομένο μπορούμε να πούμε ότι οι δύο πόλοι της αντιπαγκοσμιοποίησης δρούσαν σε λάθος πολιτικό και ιστορικό χρόνο. Ο πρώτος πόλος (αριστερός) είχε τα μάτια του στραμμένα στο μέλλον και ο δεύτερος(δεξιός) στο παρελθόν - και οι δύο, πάντως, αναφέρονταν σε λάθος ιστορικό πλαίσιο!

Σ. Καστριώτης