Μέχρι τον Μάιο του 2015, ο Βασίλης Δημητρίου ήταν ο τελευταίος καλλιτέχνης που ζωγράφιζε χειροποίητες γιγαντοαφίσες κινηματογράφου στην Ελλάδα και από τους ελάχιστους στην Ευρώπη. Την 60χρονη πορεία του έρχεται να συνεχίσει η Βιργινία Αξιώτη, που πλέον βάζει τη δική της πινελιά στη μαρκίζα του σινεμά Αθήναιον. Το WE τρύπωσε στο 'εργαστήρι' τους και σας παρουσιάζει τα μυστικά αυτής της σχεδόν ξεχασμένης τέχνης, μέσα από τη συγκινητική αφήγηση των ανθρώπων που πασχίζουν να την κρατήσουν ζωντανή
Ευγενία Χορού
Όποιος έχει βρεθεί στην οδό Βασιλίσσης Σοφίας 124 στους Αμπελόκηπους, σίγουρα έχει γυρίσει το κεφάλι του προκειμένου να παρατηρήσει, έστω και φευγαλέα, τα 2,5 επί 6,5 μέτρων έργα τέχνης, τα οποία κοσμούν τις εισόδους του κινηματογράφου «Αθήναιον». Είτε κανείς τις βλέπει για πρώτη φορά, είτε συστηματικά περιμένει να δει «τι παίζει» αυτήν την εβδομάδα, οι χειροποίητες αφίσες του κινηματογράφου «Αθήναιον» βρίσκονται εκεί από το 1960, αλλάζοντας σχεδόν κάθε εβδομάδα και διαιωνίζοντας την παράδοση της σχεδόν ξεχασμένης αυτής τέχνης.
Οι Αμπελόκηποι ήταν ανέκαθεν η ιδανική γειτονιά των «σινεφίλ», καθώς φιλοξενούσε και φιλοξενεί μερικούς από τους παλιούς «παραδοσιακούς» κινηματογράφους, όπως το «Παλλάς», τον «Δαναό», το «Άστορ», το «Νιρβάνα» και άλλους. Το «Αθήναιον» λειτουργεί αδιαλείπτως από το 1960, και συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πιο ιστορικούς κινηματογράφους της Αθήνας. Όπως αναφέρει στο WEτου News247 ο Δημήτρης Γάκας, ο τωρινός ιδιοκτήτης του «Αθήναιον», το 1960 η βασιλική οικογένεια πήγαινε μόνο σε τρεις κινηματογράφους - στο «Παλλάς», το «Αττικόν» και το «Αθήναιον».
Η αφίσα είναι η ματιά που δίνει ο καλλιτέχνης στην ταινία που θα προβάλλουμε
Πέρα από το γεγονός ότι το «Αθήναιον» είναι από τους λίγους παραδοσιακούς κινηματογράφους που έχουν επιβιώσει, έχει διατηρήσει και ένα χαρακτηριστικό που το κάνει ακόμα πιο ιδιαίτερο: την χειροποίητη γιγαντοαφίσα κινηματογράφου.«Η αφίσα είναι η ματιά που δίνει ο καλλιτέχνης στην ταινία που θα προβάλλουμε. Βρίσκει ένα καρέ το οποίο τον ενδιαφέρει και πιστεύει ότι είναι αντιπροσωπευτικό της ταινίας που θα δει ο θεατής και έτσι δίνει την δική του πινελιά σε αυτό που θα προβάλλουμε», αναφέρει ο Δημήτρης Γάκας.
Στο παρελθόν, όλοι οι κινηματογράφοι περιλάμβαναν στις προθήκες τους χειροποίητες αφίσες. Υπήρχε μάλιστα ένας άτυπος «διαγωνισμός» για το ποιος θα κάνει την καλύτερη αφίσα. Σημαντικοί καλλιτέχνες του είδους αποτελούν οι Γιώργος Βακιρτζής, Γιώργος Κουζούνης, Νικόλαος Ανδρεάκος, Στέφανος Αλμαλιώτης και Βασίλης Δημητρίου, ο οποίος μέχρι και σήμερα ζωγραφίζει τις αφίσες του «Αθήναιον». Ο κύριος Γάκας εξηγεί γιατί διατηρεί έως σήμερα την παράδοση:
Είναι μια δαπάνη αρκετά σημαντική, με την οποία επιβαρύνεται ο κινηματογράφος, αλλά επειδή αγαπάμε τον κινηματογράφο και αγαπάμε και τον Βασίλη τον Δημητρίου διατηρήσαμε αυτή την παράδοση
Οι καλλιτέχνες του Αθήναιον
Μέχρι το 2015, ο μοναδικός καλλιτέχνης που είχε απομείνει ώστε να δημιουργεί τις αφίσες του «Αθήναιον» ήταν ο Βασίλης Δημητρίου. Από τον Μάιο του 2015 όμως, μια νέα πινελιά μπήκε στις αφίσες του «Αθήναιον», με την Βιργινία Αξιώτη να κάνει το «ντεμπούτο» της στο είδος.
Με πλούσιο καλλιτεχνικό υπόβαθρο, το οποίο περιλαμβάνει σπουδές διακοσμητικής, Καλών Τεχνών και μουσικής, η Βιργινία Αξιώτη δεν είναι άγνωστη με το χώρο του «Αθήναιον» αλλά ούτε και με το αντικείμενο της χειροποίητης γιγαντοαφίσας, καθώς όπως η ίδια αναφέρει, «στον συγκεκριμένο κινηματογράφο είναι από μωρό» «Τώρα κάνω αυτό που πάντα έβλεπα οι άλλοι να κάνουν» προσθέτει.
Η πρώτη αφίσα που δημιούργησε για το «Αθήναιον», ήταν για την ταινία Mad Max. Την ολοκλήρωσε σε 2 εβδομάδες και σημειώνει πώς η δεν είναι αντιπροσωπευτική του είδους, καθώς έγινε σε περισσότερο χρόνο απ’ ό,τι προβλέπεται. Η ουσία της αφίσας βρίσκεται στην ταχύτητα και τον χρόνο στον οποίο ζητείται να ετοιμαστεί.
«Σ’ αυτή τη δουλειά ο ζωγράφος καλείται να βάλει νερό στο κρασί της τελειομανίας του», αναφέρει συγκεκριμένα η Βιργινία, καθώς το αποτέλεσμα της αφίσας, πέραν του ότι πρέπει να παραδοθεί σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, πρέπει να είναι συνολικό ως προς την απόδοση του χρώματος και του σχεδίου και να ικανοποιεί τον καλλιτέχνη.
Για την Βιργινία, η χειροποίητη γιγαντοαφίσα έχει μια «γλύκα», μια πιο ανθρώπινη διάσταση, η οποία συνδέει εικαστικά τον κινηματογράφο, τη ζωγραφική και τη φωτογραφία. Γι’ αυτό άλλωστε θα ήθελε και οι υπόλοιποι κινηματογράφοι να υιοθετήσουν την χειροποίητη γιγαντοαφίσα.
«Δεν μας ενδιαφέρει η αποκλειστικότητα. Θα θέλαμε να υπάρχουν περισσότεροι καλλιτέχνες. Να υπάρχει αυτή η διαφορετική επικοινωνία μεταξύ κινηματογράφων και καλλιτεχνών. Θα ήταν κατά κάποιον τρόπο μια τροφή προβληματισμού.»
Η χειροποίητη γιγαντοαφίσα έχει μια «γλύκα», μια πιο ανθρώπινη διάσταση, η οποία συνδέει εικαστικά τον κινηματογράφο, τη ζωγραφική και τη φωτογραφία.
Αναφορικά με τα στάδια παραγωγής της αφίσας, η Βιργινία χρησιμοποιεί λευκό στρατσόχαρτο. Αρχικά κολλάει τα φύλλα μεταξύ τους ώστε να έχουν το επιθυμητό μέγεθος και έπειτα τα περνάει με αστάρι για να μην απορροφηθούν κατευθείαν τα χρώματα και βαρύνει το χαρτί, διότι λόγω της ευθραυστότητάς του μπορεί εύκολα να σκιστεί. Στη συνέχεια φτιάχνει στο Photoshop τη σύνθεση της αφίσας για οριζόντιο φόντο και με τη βοήθεια ενός προτζέκτορα την προβάλει στο στεγνωμένο χαρτί. το οποίο είναι στημένο στον τοίχο. Στη διαδικασία σχεδίασης, άλλες φορές σχεδιάζει με κάρβουνο το προσχέδιο και άλλες φορές φορές ξεκινάει κατευθείαν με πινελιές. Τα χρώματα που χρησιμοποιεί είναι σκόνες και ακρυλικά, τα οποία δουλεύει σαν ακουαρέλα και αναμειγνύει με διαφανή κόλλα για να αποκτήσουν ελαστικότητα.
Η Βιργινία προκειμένου να ολοκληρώσει μια αφίσα χρειάζεται τουλάχιστον 4-5 μέρες με 5-7 ώρες δουλειά την ημέρα. Παρά τον μεγάλο όγκο τους, η Βιργινία έχει κρατήσει και αποθηκεύσει τις περισσότερες αφίσες που έχει δημιουργήσει για το «Αθήναιον», σε αντίθεση με τον Βασίλη Δημητρίου ο οποίος αρκετές από αυτές τις πετάει – όχι αδίκως, αν σκεφτεί κανείς ότι ασχολείται με τη ζωγραφική χειροποίητων αφισών πάνω από 60 χρόνια.
Ο Βασιλάκης που είδε κι έπαθε να γίνει Βασίλης: Ένας από τους πιο σημαντικούς καλλιτέχνες του είδους
Γεννημένος και μεγαλωμένος στην Κυψέλη πριν από 79 χρόνια, ο Βασίλης Δημητρίου ασχολήθηκε με την ζωγραφική από μικρό παιδί, παρά τις αρχικές αντιθέσεις της μητέρας του. Με «σύμμαχο» τη γυναίκα του και την κοφτερή της παρατήρηση, ο Βασίλης Δημητρίου με την πάροδο του χρόνου έχει καταξιωθεί και αναγνωριστεί ως ένας από τους πιο σημαντικούς καλλιτέχνες του είδους.
Ο «Βασιλάκης», όπως τον χαρακτήριζαν στο ξεκίνημα της καριέρας του, έχει εργαστεί σε πάνω από δέκα κινηματογράφους. «Μέχρι να γίνω ο Βασίλης είδα και έπαθα!» λέει στο WE ο κ. Βασίλης. Σύντομα όμως εκτιμήθηκε επειδή ήταν αποδοτικός και αξιόπιστος και ποτέ δεν έλλειπε αφίσα από εκεί που εργαζόταν. Το έργο του μάλιστα, έχει αναγνωριστεί τα τελευταία χρόνια και από τον διεθνή Τύπο, καθότι έχουν γραφτεί αφιερώματα γι’ αυτόν από τους New York Times, το AFP, το VICE κ.α.
Ο κ. Βασίλης δημιουργεί χειροποίητες αφίσες για το «Αθήναιον», σχεδόν 40 χρόνια. Στα χρόνια που έχει ζήσει, στεναχωρήθηκε ιδιαίτερα για την μετάβαση τόσο από το αναλογικό/χειροποίητο στο ψηφιακό αλλά και γιατί σταμάτησαν οι καλλιτέχνες να βγάζουν χειροποίητες αφίσες, καθιστώντας τον ως τον μοναδικό καλλιτέχνη που παράγει αφίσες για κινηματογράφους. «Ό,τι και να έκανα “Μπράβο Βασίλη!” μου έλεγαν,» αναφέρει για την έλλειψη «συναγωνισμού» στο είδος.
Είναι στιγμές που έχω ζήσει και ζω στο "Αθήναιον" που είναι λες και έχω ερωτευτεί μια κοπελίτσα
Για τον κ. Βασίλη, η χειροποίητη γιγαντοαφίσα αποτελεί ένα εικαστικό έργο το οποίο τον γεμίζει απόλυτα. «Είναι στιγμές που έχω ζήσει και ζω στο "Αθήναιον" που είναι λες και έχω ερωτευτεί μια κοπελίτσα» λέει γελώντας. «Το βράδυ δηλαδή που βάζω την αφίσα να βλέπω κόσμο να είναι μαζεμένος και να περιμένει να δει την αφίσα να ανεβαίνει. Σε πολλές φάσεις έχει πέσει μέχρι και χειροκρότημα και πολλοί έρχονται και μου μιλάνε. Είχε έρθει για παράδειγμα ένα παλικαράκι με μια φωτογραφία από μια αφίσα δικιά μου και μου ζήτησε να την υπογράψω. Αυτό για μένα είναι κατόρθωμα - να ξέρεις ότι υπάρχουν κάποια άτομα που σε βλέπουν ευχάριστα. Άρα κάτι καλό κάνεις», συνεχίζει. Δεν παραλείπει φυσικά να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του για την αγάπη και την υποστήριξη όλων των μελών του «Αθήναιον», καθώς ξέρει πώς τον σέβονται και «δεν μπορούν να τον στεναχωρήσουν».
Αναπολώντας τα χρόνια που ο κινηματογράφος ήταν ένα σπουδαίο «γεγονός», για το οποίο οι θεατές θα έβαζαν τα καλά τους και θα πήγαιναν, ο κ. Βασίλης αναφέρεται σε αυτά που κάνουν ιδιαίτερο έναν κινηματογράφο: την αίθουσα, το φουαγιέ, το μπαρ, την ταινία και τη συζήτηση που ακούγεται στο διάλειμμα. Λέει χαρακτηριστικά:
Το διάλειμμα είναι μεγάλη δουλειά! Δεν μπορώ ούτε λεπτό να φανταστώ ότι θα μπω να δω μια ταινία, όσο καλή και εάν είναι, θα κάτσω δύο ώρες και μετά θα φύγω από μια άλλη πόρτα λες και χρωστάω τίποτα!
Εμπιστοσύνη, παράδοση, ποιότητα
Ως παραδοσιακός κινηματογράφος, το «Αθήναιον», πέρα από την χειροποίητη αφίσα έχει διατηρήσει κάποια στοιχεία, όπως για παράδειγμα το διάλειμμα σε κάθε προβολή ταινίας. Όπως αναφέρει η Βιργινία Αξιώτη, δεν είναι μόνο η αφίσα που καθιστά τον «Αθήναιον» αγαπημένο προορισμό. «Τόσο η ιστορία του κινηματογράφου, όσο η θέση του και ο πυρήνας που τον συγκρατεί, τον κάνει αγαπητό και δημιουργεί μια σχέση εμπιστοσύνης», αναφέρει, θεωρώντας πώς η χειροποίητη αφίσα και η φύση του συγκεκριμένου κινηματογράφου, δίνουν δύναμη το ένα στο άλλο.
«Το Αθήναιον ήταν από πάντα ο αγαπημένος κινηματογράφος του κοινού γιατί καταρχάς είχε πολύ καλή εικόνα και ήχο» συμπληρώνει ο Δημήτρης Γάκας. «Μας ενδιαφέρει η ποιότητα εικόνας και ήχου πάρα πολύ. Επίσης έχουμε πολύ καλές συνθήκες – θέλουμε ο κινηματογράφος να είναι καθαρός και προσπαθούμε να έχουμε να περιβάλλον πολιτισμένο διότι αυτό είναι που εκτιμά ο κόσμος. Σίγουρα εκτιμά και την αφίσα αλλά αυτό είναι που μετράει περισσότερο».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου