( Δευτ. 13/10/14 - 14:15)
Του ΑΝ. ΤΑΡΠΑΓΚΟΥ
Είναι γενικά αποδεκτό ότι μια διαδικασία δημοκρατικής, προοδευτικής, αντισυστημικής μετάβασης που καλείται να προωθήσει μια αριστερή κυβέρνηση, περιλαμβάνει αρχικά την ταυτόχρονη λειτουργία τριών τομέων της κοινωνικής παραγωγής : τον ιδιωτικό των καπιταλιστικών επιχειρήσεων, τον κρατικό τομέα της κοινής ωφέλειας και τον κοινωνικό των παραγωγικών δραστηριοτήτων που βρίσκονται υπό την άμεση λαϊκή δικαιοδοσία. Πρόκειται για μια συνολική οικονομική λειτουργία όπου καταγράφεται εκ των πραγμάτων ένας ανταγωνισμός των τριών αυτών τομέων, με κριτήρια την αποτελεσματικότητα και την κοινωνική ωφελιμότητα. Μ’ αυτή την έννοια μια τέτοια πολιτική έρχεται σε αντίθεση με τον σύγχρονο νεοφιλελευθερισμό ο οποίος βασίζεται αποκλειστικά στην κυριαρχία του ιδιωτικού κεφαλαίου και στις ιδιωτικοποιήσεις των δημόσιων επιχειρήσεων. Και από την άλλη πλευρά δεν μπορεί να υποστηριχθεί βάσιμα ότι οποιαδήποτε διαδικασία μεταβατικού χαρακτήρα πρέπει να περιλαμβάνει τη γενικευμένη κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, πράγμα ευθύς εξαρχής ανέφικτο για αντικειμενικούς αλλά και για υποκειμενικούς λόγους.
α) Στη βάση αυτών των παραδοχών πώς στοιχειοθετείται μια αριστερή ριζοσπαστική πολιτική στο επίπεδο της διακυβέρνησης απέναντι στους τρεις αυτούς τομείς ; Και πρώτα απ’ όλα πώς διαμορφώνονται τα πράγματα στο δημόσιο τομέα της οικονομίας, με δεδομένο το γεγονός ότι οι νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ έχουν προωθήσει σταδιακά αλλά επίμονα την αποκρατικοποίηση σημαντικών κοινωφελών επιχειρήσεων την τελευταία εικοσαετία, στη λογική άλλωστε της πλήρους απελευθέρωσης των αγορών που έχει θεσπιστεί στο ευρωπαϊκό κοινοτικό επίπεδο ; Σήμερα ο κρατικός τομέας της οικονομίας εμφανίζεται πλήρως αποψιλωμένος μετά από τόσες ιδιωτικοποιήσεις, τουλάχιστον κατά τα δύο τρίτα του οικονομικού του δυναμικού. Σ’ όλες τις περιπτώσεις αυτές των προηγούμενων χρόνων (από τον ΟΤΕ μέχρι την Αγροτική Τράπεζα και από τον ΟΛΠ μέχρι την μικρή ΔΕΗ) το ελληνικό αριστερό κίνημα ανέδειξε την αντίθεσή του, επιχειρώντας να τις αποκρούσει, χωρίς την σχετική ωστόσο αποτελεσματικότητα.
Στη σημερινή συγκυρία της προοπτικής σχηματισμού μιας αριστερής κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, επόμενο είναι να τίθεται το ζήτημα της λειτουργίας ενός δημόσιου ισχυρού τομέα της οικονομίας, πράγμα που σημαίνει αφενός την ματαίωση κάθε άλλης σχεδιαζόμενης αποκρατικοποίησης κοινωφελούς επιχείρησης (ΟΛΘ, ΕΥΑΘ και ΕΥΔΑΠ, Εγνατίας κλπ.), και αφετέρου την επαναφορά σε δημόσια ιδιοκτησία και κοινωνικό έλεγχο όλων των ζωτικής σημασίας επιχειρήσεων που έχουν παραχωρηθεί στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Χωρίς αυτό δεν μπορεί να γίνεται λόγος για δημόσιο πυλώνα της οικονομίας, ενώ απεναντίας η συγκέντρωση του συνόλου αυτών των κοινωφελών επιχειρήσεων και η λειτουργία τους με κοινωνικά οικονομικά κριτήρια, με διευρυμένο εργατικό έλεγχο και αντικατάσταση της γραφειοκρατικής τους δομής, είναι σε θέση να συμβάλει καθοριστικά στην οικονομική ανάταξη της χώρας, να διασφαλίσει χαμηλά τιμολόγια παροχής υπηρεσιών, να εξασφαλίσει δημοκρατικά διαφανείς αξιοκρατικές προσλήψεις, να διευρύνει την απασχόληση με την πρόσληψη ανέργων και να περιορίσει την ισχύ του ιδιωτικού καπιταλιστικού τομέα της οικονομίας.
β) Από την άλλη πλευρά πώς τίθεται το ζήτημα της ριζοσπαστικής μετάβασης στο σώμα των επιχειρήσεων του εταιρικού τομέα της οικονομίας (22.500 επιχειρήσεις που συντάσσουν ετήσιους ισολογισμούς οι οποίοι συγκεντρώνονται στην ICAP), που αντιπροσωπεύουν προφανώς και το κατά πολύ πλειοψηφικό τμήμα της οικονομικής δραστηριότητας (βιομηχανία, εμπόριο, υπηρεσίες κ.ά.). Ένα πρώτο μέτρο κοινωνικού ελέγχου είναι η εισαγωγή και απρόσκοπτη λειτουργία διευρυμένων θεσμών λαϊκού ελέγχου αυτών των επιχειρήσεων στο επίπεδο της απασχόλησης, των οικονομικών μεγεθών λειτουργίας, της επιχειρηματικής κερδοφορίας, που εκ των πραγμάτων περιορίζουν το διευθυντικό δικαίωμα του κεφαλαίου και τον δεσποτισμό της εργοδοσίας. Ένα δεύτερο μέτρο αντιπροσωπεύει η δραστική φορολόγηση των κερδών τουλάχιστον των μονάδων που εμφανίζουν κερδοφορία, με επαναφορά του δείκτη φορολογικού συντελεστή στο 45% από το μισό που είναι σήμερα, και με τάση ακόμη παραπέρα αύξησής του για την κάλυψη των δημοσιονομικών και κοινωνικών αναγκών. Τέλος μια τρίτη παρέμβαση αφορά στον αυστηρό έλεγχο της διαμόρφωσης των τιμών προϊόντων και υπηρεσιών, με στόχο την αποφυγή της εμπορικής κερδοσκοπίας και την αντιστοίχησή τους στο εισοδηματικό επίπεδο των λαϊκών τάξεων. Κατ’ αυτό τον τρόπο μπορεί να προαχθεί μια ορισμένη διαδικασία κοινωνικής εποπτείας και παρέμβασης στη λειτουργία του ακραιφνώς ιδιωτικού τομέα της οικονομίας με μέτρα ριζοσπαστικού μεταβατικού χαρακτήρα.
γ) Τέλος, τίθεται το ερώτημα πώς συγκροτείται ο κοινωνικός τομέας της οικονομίας, αυτός που βρίσκεται κάτω από την πλήρη λαϊκή ιδιοκτησία και λειτουργία. Προφανώς πρόκειται για ένα σύνολο οικονομικών δραστηριοτήτων που εντάσσονται εκτός του πλαισίου του ανταγωνισμού της «ελεύθερης αγοράς», και αφορούν ευθέως την διάθεση προϊόντων και υπηρεσιών μέσα από κοινωνικά εμπορικά δίκτυα, με άμεσο στόχο την ικανοποίηση ζωτικών κοινωνικών αναγκών. Σ’ αυτή την περίπτωση δεν πρόκειται για περιθωριακές μορφές παραγωγικής δραστηριότητας, αλλά για κύριες εκφράσεις της κοινωνικής παραγωγής. Εφόσον είναι η κρίση υπερσυσσώρευσης που έχει καταστρέψει ένα ευρύ φάσμα παραγωγικών δραστηριοτήτων, λόγω της ισχυρής πτώσης του ποσοστού κέρδους (εργοστασίων και μικροαστικών δραστηριοτήτων), τότε η κοινωνικοποίηση των επιχειρήσεων που έχουν κλείσει, ωστόσο όμως διατηρούν την παραγωγική χρησιμότητά τους (τσιμέντα, τρόφιμα, χαλυβουργεία κλπ.), είναι μονόδρομος για την ανασυγκρότηση του παραγωγικού ιστού.
Μ’ άλλες λέξεις η κήρυξη αυτών των παραγωγικών μονάδων που έχουν εκκαθαριστεί σε δημόσια κυριότητα, η επαναλειτουργία τους με εργατικό έλεγχο και δημόσια τραπεζική χρηματοδότηση, η διάθεση των προϊόντων τους σε κοινωνικά δίκτυα διανομής, είναι ο μοναδικός τρόπος να εξασφαλιστεί η απασχόληση των ανέργων και η κάλυψη των ζωτικών λαϊκών αναγκών. Και παράλληλα η προώθηση δημοκρατικών συνεταιριστικών εγχειρημάτων στο πεδίο των αυτοαπασχολουμένων που έχουν καταστραφεί από τις μνημονιακές πολιτικές (μικρεμπόρων, τεχνιτών, βιοτεχνών κ.ά.), εφόσον αυτή η κοινωνική οργάνωση παρέχει άλλωστε σημαντικά πλεονεκτήματα (μείωση των γενικών εξόδων λειτουργίας, διαμοιρασμός του επιχειρηματικού ρίσκου, αποτελεσματικότητα στις δανειοδοτήσεις, ισχυρότερος ανταγωνισμός προς τις αλυσίδες εμπορίου και προσφοράς υπηρεσιών).
Δευτέρα 13 Οκτωβρίου 2014
http://www.iskra.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=18081:tarpagos-oikonomia&catid=42:ergasiakes-sxeseis&Itemid=168
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου