«ΤΟ ΜΗ ΧΕΙΡΟΝ ΒΕΛΤΙΣΤΟΝ;»

(Σάββ. 21/06/14 - 19:25)

ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΕ ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΡΙΤΙΚΗΣ

Του  ΑΡΗ ΤΟΛΙΟΥ ΚΑΙ ΘΟΔΩΡΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

ΜΙΑ ΝΕΑ ΦΑΣΗ ΑΝΑΣΥΝΘΕΣΗΣ;

Μετά και τις τριπλές εκλογές, ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται πως εισέρχεται σε μια νέα φάση εσωτερικής ζύμωσης. Το βάθος αυτής της διαδικασίας, δηλαδή το αν θα αποκτήσει ανασυνθετικά χαρακτηριστικά, είναι ακόμα ανοιχτό. Ωστόσο, η φυσιογνωμία του ΣΥΡΙΖΑ - νικητή των βουλευτικών εκλογών, όποτε και αν αυτές γίνουν, θα καθοριστεί από το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας. Όποιος δεν το αντιληφθεί είναι πιθανόν να μη μπορεί να διαδραματίσει κανένα ρόλο στην κυβέρνηση της Αριστεράς.

Φυσικά η όποια (οιονεί) ανασυνθετική διαδικασία δεν έχει εκ των προτέρων συγκεκριμένο πρόσημο. Σχηματικά υπάρχουν δύο ενδεχόμενα τα οποία αποτελούν και στοχεύσεις υπαρκτών δυνάμεων εντός του ΣΥΡΙΖΑ.

Στην πρώτη περίπτωση ο ΣΥΡΙΖΑ θα «προσαρμοστεί» με τέτοιον τρόπο ώστε να μπορεί να μπορεί να συμμαχήσει ή να συνυπάρξει αρμονικά με τις διάφορες κεντροαριστερές δυνάμεις (ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι, ΔΗΜΑΡ) Αυτό θα αποτελεί μια «ανακύκλωση» προσώπων και ιδεών, στην οποία ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι «ηγεμονικός» - με μία, όμως, πλήρως «αποστεωμένη» και «λογιστική» ερμηνεία της γκραμσιανής ηγεμονίας. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη πολιτική διορατικότητα για να κατανοήσουμε ότι αυτή η «λογιστική ηγεμονία» θα συνιστά στην πραγματικότητα μια ιδιότυπη ομηρία του ΣΥΡΙΖΑ από τους νέους συμμάχους του. Στόχος θα είναι η «αθόρυβη» και «ανώδυνη» αλλαγή της κυβέρνησης με προφανή όρια ως προς τη δυνατότητα υλοποίησης των πλέον ριζοσπαστικών στοιχείων του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ.

Στη δεύτερη περίπτωση ο ΣΥΡΙΖΑ θα στραφεί στην πυροδότηση μια κινηματικής δυναμικής «από τα κάτω», με κοινά μέτωπα, κοινή δράση και κοινούς αγώνες. Στόχος της θα είναι η άνοδος των οργανωμένων ταξικών δυνάμεων στο προσκήνιο μέσα από ένα απαιτητικό, πολιτικό, ριζοσπαστικό κίνημα, με μπροστάρηδες τους εργαζόμενους και τη νεολαία. Μια τέτοια στρατηγική εγγυάται καταρχήν την αδυναμία συγκρότησης προεδρικής πλειοψηφίας 180 βουλευτών κάτω από την πίεση του κινήματος, - ας μην ξεχνάμε την πίεση που ασκούσε ο γενικευμένος λαϊκός ξεσηκωμός την περίοδο 2010 – 2012 εντός του Κοινοβουλίου. Επίσης εγγυάται τόσο την εκλογική αυτοδυναμία του ΣΥΡΙΖΑ όσο και την κινηματική στήριξη της Κυβέρνησης της Αριστεράς, πράγμα ιδιαίτερα σημαντικό εάν δούμε τι συνέβη όχι μακριά από εμάς και με τις ευλογίες της ΕΕ (βλέπε δράση Δεξιού Τομέα στην Ουκρανία κλπ). Τέλος, αυτή η στρατηγική δημιουργεί προϋποθέσεις για μια συμπόρευση με δυνάμεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και για μεγιστοποίηση των πιέσεων στην ηγεσία του ΚΚΕ.

ΑΡΚΕΙ Η “ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ”;

Η ερμηνεία των εκλογών έχει γίνει «τροφή για σκέψη» για πολλούς συντρόφους της Αριστεράς, με μια διάθεση τόσο απολογισμού, όσο και εκτιμήσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το κείμενο των 53 βουλευτών και στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ (βλ. ΕΔΩ). Σε γενικές γραμμές ο εσωκομματικός διάλογος του μετασυνεδριακού ΣΥΡΙΖΑ δεν χαρακτηριζόταν από την κατάθεση συλλογικών κειμένων, με την εξαίρεση της Αριστερής Πλατφόρμας.

Συνεπώς το εν λόγω κείμενο συνιστά μια κατάθεση πάνω στην οποία είναι χρήσιμο να προβληματιστούμε.

Σημεία προβληματισμού, λοιπόν:

1. Τα κόμματα, ιδιαίτερα της Αριστεράς, λειτουργούν πάνω σε ένα συνεχές: εσωκομματική λειτουργία και δημοκρατία – παραγωγή πολιτικού προϊόντος – εξώστρεφη δράση και παρέμβαση – απολογισμός. Η «επιστροφή στη διαδικασία» είναι ένα σύνηθες αντανακλαστικό εντός της Αριστεράς σε περιόδους που προηγούνται κρίσιμων εξελίξεων. Επίσης, ο εξορθολογισμός και η τήρηση της δημοκρατικής λειτουργίας του κόμματος αποτελεί ένα διαρκές επίδικο, μόνιμα υπό θεώρηση και αναθεώρηση, για τα κόμματα της Αριστεράς. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε πως η δημοκρατική συλλογική λειτουργία των κομμάτων της Αριστεράς δεν συνιστά μόνο ζητούμενο. Συνιστά και το μοναδικό εργαλείο παραγωγής πολιτικής με ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά. Μια κριτική που εμμένει στη «διαδικασία» χωρίς να προσπαθεί να τη συνδέει με το πολιτικό, ιδεολογικό και προγραμματικό «περιεχόμενο» κινδυνεύει να εμφανιστεί (ή να εκφυλιστεί) ως μια διαμάχη που κινείται γύρω από τη διανομή της εσωκομματικής πίτας. Η επαναφορά της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ σε αυτές τις κομματικές δομές (όργανα, οργανώσεις) – παρά τις χλευαστικές δηλώσεις όψιμων αντιμνημονιακών “καλοθελητών” – και η ριζοσπαστικοποίηση της πολιτικής που εκπέμπουν και υλοποιούν στο κοινωνικό επίπεδο είναι το ζητούμενο.

2. Εκτός από την εσωκομματική λειτουργία, δε διαφαίνεται στο κείμενο κάποια πρόταση ή κάποιοι όροι για ένα νέο κύμα ριζοσπαστικοποίησης – την ανάγκη του οποίου αναγνωρίζει πλέον η πλειονότητα της βάσης του ΣΥΡΙΖΑ. Η ενίσχυση μιας εσωτερικής διαδικασίας δεν θα ριζοσπαστικοποιήσει νομοτελειακά και μηχανιστικά την πολιτική μας δράση.

ΣΥΡΙΖΑ: “ΕΜΕΙΣ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ”

3. Κάπου εδώ έρχεται στην εικόνα η δημιουργία των διάφορων εξωκομματικών κέντρων(neaellada κλπ), τα οποία δεν καθίστανται υπόλογα στις κομματικές δομές. Η ύπαρξη τέτοιων κέντρων είναι προφανές πως επηρεάζει καθοριστικά το πολιτικό στίγμα του κόμματος ερήμην των (συλλογικών) κομματικών οργάνων.

4. Ωστόσο η ύπαρξη τέτοιων εξωκομματικών κέντρων δεν είναι ξένη αλλά πηγαίνει χέρι – χέρι με ένα μοντέλο κόμματος οι δομές του οποίου είναι χαλαρές και ανήμπορες να δημιουργήσουν ριζοσπαστικές εξελίξεις στην κλίμακα τους (σε επίπεδο γειτονιών, εργασιακών χώρων, φοιτητικών συλλόγων, κτλ). Το πρόβλημα εντείνεται ακόμα περισσότερο στο «μεσαιοανώτερο» επίπεδο (νομαρχιακές, κλαδικές) όπου η αδυναμία εκπόνησης και υλοποίησης συγκεκριμένου σχεδιασμού είναι εμφανής και εντεινόμενη.

5. Εκ πρώτης όψεως το παραπάνω ζήτημα μπορεί να φαίνεται «διπλό» (“μέσα” και “έξω”). Παρόλα αυτά εμείς επιμένουμε ότι στην ουσία του πηγάζει από ένα βαθύ ενιαίο ερώτημα: ”, πώς θα μπορέσει ο ΣΥΡΙΖΑ, τόσο ως “κόμμα - συλλογικός διανοούμενος” όσο και ως “κόμμα - πρωτοπορία στη δράση να μετατρέψει τον «κόσμο» από “στατικό” και “εύθραυστο” ακροατήριο σε “δυναμικό” μοχλό ανατροπής;

 ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ Ή ΟΧΙ;

6. Η κριτική, η οποία δεν συνδέει τη λειτουργία των κομματικών δομών με το πολιτικό σχέδιο που υλοποιούν ταυτόχρονα και συνολικά, αλλού στοχεύει και όχι στην πολιτική ανασύνταξη του κόμματος ενώπιον των μεγάλων προκλήσεων που βρίσκονται μπροστά μας. Η ανάλυση και ο απολογισμός των εκλογών δικαιώνει ή διαψεύδει την επιτυχία ενός πολιτικού προγράμματος – ακόμα και αν φταίει η επικράτηση της επικοινωνιακής στρατηγικής αντί της πολιτικής όσμωσης με τον κόσμο.. Αν το πολιτικό μας σχέδιο (αποφάσεις συνεδρίων, πρόγραμμα, κτλ.) κρίνουμε ότι δεν επαρκεί, πάνω στη βάση της αναθεώρησης του πρέπει να συζητάμε. Αυτό είναι διαλεκτική υγεία.

7. Επιπλέον, ανεξάρτητα από την αντιστοιχία “πολιτικό σχέδιο – έκβαση εκλογών”, υπάρχει και κάτι άλλο: αν οι συνεδριακές αποφάσεις εκτιμούμε ότι “αναθεωρούνται κατά το δοκούν” (για να το θέσουμε απαλά), τότε η επαναφορά στη “συνεδριακή νομιμότητα” αφορά και τα απόλυτα σχετιζόμενα, κεντρικά πολιτικά ζητήματα (καμία θυσία για το ευρώ, δημόσια ιδιοκτησία τραπεζικού συστήματος, επαναφορά σε δημόσιο έλεγχο των ιδιωτικοποιημένων στρατηγικών επιχειρήσεων σε κλπ) και όχι μόνο τα επιμέρους ιδεολογικά (π.χ. πατριωτισμός κλπ).

8. Αλλά ακόμα και τα επιμέρους ιδεολογικά ζητήματα χρήζουν βαθύτερης ανάλυσης και ζύμωσης. Στην προεκλογική περίοδο, οι επιλογές Καρυπίδη – Σαμπιχά έγιναν πρώτης τάξεως ευκαιρία για να ξεσκουριάσει η μονταζιέρα της ΝΔ. Η προσωπική μας πολιτική άποψη για τις συγκεκριμένες επιλογές κινείται από την κακή στη χειρότερη. Κάκιστη λοιπόν η μονταζιέρα της ΝΔ, όμως, για να μην καταφεύγουμε και σε υποκειμενισμούς, είναι εξίσου πρόβλημα το ότι προτάθηκαν από κάποιον, ότι υπερψηφίστηκαν κάπου “από τα πάνω” και ότι κάποιοι εντός του ΣΥΡΙΖΑ τους ήθελαν “από τα κάτω”. Όταν αυτά τα τρία συμβαίνουν, δε φταίει μόνο η λειτουργία των δομών “στα πάνω” ή “στα κάτω”, αλλά μπαίνει υπό διακύβευση και το συλλογικό πολιτικό κριτήριο όλων μας περί ζητημάτων “πατριωτισμού”, “εθνικισμού”, “μειονοτισμού” και “αντισημιτισμού”. Για να το θέσομε λίγο σχηματικά: το κόμμα του σοσιαλισμού του 21^ου αιώνα δε μπορεί να ερμηνεύει τον κόσμο μέσα από δάνεια αστικά εργαλεία είτε αυτά έχουν πατριωτικά είτε έχουν φιλελεύθερα χαρακτηριστικά.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ, ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ, ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΧΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ

9. Τελευταίο και σημαντικότερο και απόλυτος συνεκτικός κρίκος όλων είναι το πολιτικό πλαίσιο. Μια υπονοούμενη ως “δεξιόστροφη” στρατηγική άμβλυνσης των αιχμών ή διαχείρισης του συστήματος δεν θα ήταν δυνατή χωρίς την επικράτηση μιας πολιτικής στρατηγικής. Με άλλα λόγια: όσο πιο σαφείς, ταξικά προσανατολισμένες θέσεις έχει ένα κόμμα, τόσο με πιο σαφείς όρους συνομιλεί, ακόμα και λόγω της θεσμικής του ιδιότητας.

10. Ο ΣΥΡΙΖΑ, ως αξιωματική αντιπολίτευση πρέπει να συνδιαλέγεται με την υπόλοιπη κοινωνία έτσι κι αλλιώς. Οι όροι όμως αυτής της συνομιλίας – άρα και των συμμαχιών - καθορίζονται από τους όρους που έχουν τεθεί προηγουμένως από τις πολιτικές αποφάσεις.

11. Κλείνοντας: Μια πρόταση ενίσχυσης του λαϊκού κινήματος, των κοινωνικών αντιστάσεων κλπ, η οποία δεν βάζει επί τάπητος την ανάγκη περαιτέρω ριζοσπαστικοποίησης του πολιτικού υποκειμένου (ΣΥΡΙΖΑ) κινδυνεύει να περιπέσει στην κατάσταση ενός στείρου κινηματισμού. Ενός κινηματισμού ο οποίος δημιουργεί μεν γεγονότα τοπικής ή θεματικής εμβέλειας αλλά αδυνατεί να συμβάλει στην πυροδότηση ευρύτερων πολιτικών (και ακόμα και κινηματικών) εξελίξεων. Αυτό δεν οφείλεται σε κάποιον κακό οργανωτικό σχεδιασμό όσο στην αδυναμία διασύνδεσης του πολιτικού στίγματος του ΣΥΡΙΖΑ με τις εν λόγω κινηματικές προσπάθειες. Το φαινόμενο αυτό είναι κάθε άλλο παρά ξένο για όσους συμμετέχουμε στην οργανωμένη κομματική ζωή του ΣΥΡΙΖΑ.

ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΝΕΑ, ΑΡΙΣΤΕΡΗ, ΗΓΕΜΟΝΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΝΑΣΥΝΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ

Με βάση τα παραπάνω, θεωρούμε ότι το κείμενο «των 53» καταλήγει να κάνει μια κριτική “σαν όλες τις άλλες” και να εγκλωβίζει την απαραίτητη πολιτική συζήτηση για το πού πάει η της Αριστερά σε - σοβαρότατα βεβαίως - ζητήματα διαδικασίας ή επικοινωνιακής τακτικής, παρά στην ανάγκη αναθεώρησης του πολιτικού μας σχεδίου, ακριβώς λόγω της αναγκαιότητας των καιρών. Οποιαδήποτε διαδικασία πιθανής ανασύνθεσης εντός του ΣΥΡΙΖΑ και εντός της Αριστεράς πρέπει να γίνεται βάζοντας στο τραπέζι τα πάντα και το σύνολο μαζί – σίγουρα, πάντως, όχι διορθώνοντας μόνο τις ατέλειες “διοικητικά” ή “τεχνικά” ή επιδιώκοντας κυρίως την αποτροπή μιας βίαιης ανακατανομής της εσωκομματικής πολιτικής ισχύος.

Βασικοί πυλώνες μιας τέτοιας διαδικασίας πρέπει να είναι:

• Η αναβάθμιση της συμμετοχής του κόσμου του ΣΥΡΙΖΑ τόσο στο σχεδιασμό των αποφάσεων όσο και στην υλοποίησή τους. Στις συγκυρίες πυκνού πολιτικού χρόνου, η αναδιαμόρφωση των εσωκομματικών συσχετισμών σε επίπεδο βάσης μπορεί να υπερβεί τις παραδοσιακές διαδικασίες συγκλίσεων μεταξύ τάσεων κλπ.
• Η σύνδεση του σχεδιασμού και της δράσης των δυνάμεων του ΣΥΡΙΖΑ με το οργανωμένο κίνημα. Δεν είμαστε ούτε με την αυτενέργεια των οργανώσεων (τέτοιο κόμμα δεν υπάρχει ως ιστορική ή στρατηγική αφήγηση, αλλά μόνο ως ιδεαλισμός) ούτε με τη δημιουργία παράλληλων δομών οργάνωσης, συμμετοχής και εκπροσώπησης των κοινωνικών στρωμάτων (σε μια αντιστροφή της λογικής του ΚΚΕ για την παρέμβαση στο συνδικαλιστικό κίνημα, μέσω του ΠΑΜΕ). Κόμμα το οποίο δεν βάζει ζήτημα εκδημοκρατισμού και ανασυγκρότησης από το πρωτοβάθμιο έως και το τριτοβάθμιο επίπεδο στο εργατικό κίνημα (ΓΣΕΕ – ΑΔΕΔΥ), στα επιμελητήρια ή στο φοιτητικό κίνημα δεν μπορεί να ελπίζει στην σύνδεση του κεντρικού πολιτικού με το κοινωνικό.
• Η στρατηγική συνάντηση και εμβάθυνση “στα κάτω” των αριστερών δυνάμεων σε πρωτοβουλίες. Ακόμα και στα πιο “ανοιχτά” σχήματα, οι δυνάμεις της Αριστεράς αποτελούν διαχρονικά το “δυναμό” της κινηματικής διάρκειας και ορμής. Αν πρώτος στόχος του ΣΥΡΙΖΑ είναι η ανατροπή της κυβέρνησης εξαιτίας/εν μέσω κινηματικής έκρηξης, τότε πρέπει να εξυπηρετήσει αυτό το στόχο.
• Η οικοδόμηση επιμέρους μετώπων (π.χ. αντιφασιστικό, καταναλωτικό, πολιτιστικό), με λαϊκό - δημοκρατικό - πατριωτικό πρόσημο. Ούτε πλειοδοσία πατριωτισμού χρειαζόμαστε, ούτε εθνομηδενιστική αυτοαναφορικότητα. Εκτός αν καταλήγουμε να θεωρούμε όλους πλην αριστερών (και τους μισούς αριστερούς) καθυστερημένους πλανημένους κρυφο-εθνικιστές.
• Σε όλα τα παραπάνω, ο ΣΥΡΙΖΑ χρειάζεται μια ηγεμονική πρόταση αριστερής ανασύνθεσης και ριζοσπαστικοποίησης. Αυτή δεν θα συντελείται σε καμία περίπτωση στις κάλπες. Ούτε θα αναποδογυρίζει την έννοια της ανάθεσης (“ότι θέλει ο λαός”). Ούτε θα απομονώνει την αφετηρία μιας πορείας ανατροπής προς το σοσιαλισμό στη συγκυρία της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας. Ούτε, τέλος, θα αντιλαμβάνεται την έννοια της ριζοσπαστικοποίησης ως άθροισμα αριστερών ανθρώπων και δημοκρατικών διαδικασιών, που δε θα ανακόπτουν την υλοποίηση του μνημονιακού σχεδίου.

Σάββατο 21 Ιουνίου 2014

http://www.iskra.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=16734:l-r&catid=71:dr-kinitopoiisis&Itemid=278