Τι ήταν οι ΜΟΜΑ. Η ιστορία, η προσφορά και ο λόγος που καταργήθηκαν

 

 

 

Οι Μικτές Ομάδες Μηχανημάτων Ανασυγκροτήσεως (κοινώς γνωστή με το ακρωνύμιο ΜΟΜΑ) ήταν ελληνική στρατιωτική οργάνωση κατασκευαστικού χαρακτήρα η οποία ήταν ενεργή από το 1957 έως το 1992. Ποια η προσφορά τους και γιατί καταργήθηκαν με το άρθρο 18 του Ν. 2026/92 της κυβέρνησης Μητσοτάκη.

Τι ήταν οι ΜΟΜΑ. Η ιστορία, η προσφορά και ο λόγος που καταργήθηκαν

«Μετά από τις τεράστιες καταστροφές στις διάφορες υποδομές της που υπέστη η χώρα κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου αλλά και του εμφυλίου πολέμου (1946-1949), το 1957 κλήθηκαν και οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας να συμβάλλουν στην ανασυγκρότηση της.

Γι αυτό τον σκοπό συγκροτήθηκαν στις έδρες των σπουδαιότερων νομών επτά Μικτές Ομάδες Μηχανημάτων Ανασυγκροτήσεως. Οι έδρες των επτά ΜΟΜΑ ανά τον Ελλαδικό χώρο ήταν στις πόλεις Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Κρήτης, Πάτρα, Λαμία, Λάρισα, Ιωάννινα.

Μικτές Ομάδες Μηχανημάτων Ανασυγκροτήσεως ΜΟΜΑ

Οι ΜΟΜΑ ήταν κατασκευαστικές Μονάδες διοικητικά και αναλάμβαναν την εκτέλεση έργων που τους ανέθετε η προϊσταμένη αρχή στο νομό της έδρας των ή σε γειτονικούς νομούς.

 

Το προσωπικό των Μονάδων αποτελούνταν από αξιωματικούς και οπλίτες του Μηχανικού, τεχνικά καταρτισμένους αλλά και με μικρό ποσοστό αξιωματικών από τα λοιπά όπλα του Στρατού ή και κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων (Ναυτικό, Αεροπορία), καθώς επίσης και με πολιτικό μόνιμο ή με συμβάσεις τεχνικό προσωπικό (γραφείς, μηχανικοί, οδηγοί τεχνίτες, χειριστές μηχανημάτων, εργάτες κ.λ.π).

ΜΟΜΑ – Αποστολή της ειδικής αυτής υπηρεσίας

Σε περίοδο ειρήνης με λογικό κόστος εκτέλεση των έργων που τις αναθέτονταν με διάφορα κυβερνητικά προγράμματα και μάλιστα στη νησιωτική και ορεινή Ελλάδα όπου δεν υπήρχε ενδιαφέρον των εργοληπτών. Η ανάθεση εκτέλεσης μικρών κοινωφελών έργων τοπικού ενδιαφέροντος για την ωφέλεια Δήμων, Κοινοτήτων, Συλλόγων και Οργανισμών ιδίως σε ακριτικές περιοχές.

Σε περίοδο πολέμου οι ΜΟΜΑ μετέπιπταν σε Τάγματα Μηχανικού Αποκαταστάσεως Συγκοινωνιών και υπάγονταν στους σχηματισμούς του Στρατού Ξηράς με βασική αποστολή την αποκατάσταση ζημιών από εχθρικούς βομβαρδισμούς ή σαμποτάζ σε έργα υποδομής της χώρας (οδικό δίκτυο, γέφυρες, λιμάνια, αεροδρόμια εγγειοβελτιωτικά έργα κ.λπ.).

Ο απολογισμός των έργων των ΜΟΜΑ

Εθνική – Επαρχιακή οδοποιία. Έγινε κατασκευή, βελτίωση και αρχική διάνοιξη σε εθνικούς και επαρχιακούς δρόμους ιδίως της ορεινής και νησιωτικής Ελλάδας, περίπου 15.000 χλμ. Κατασκευάστηκαν στους παραπάνω δρόμους τεχνικά έργα (γέφυρες, τοίχοι αντιστήριξης, οχετοί κ.λπ) και ασφαλτοστρώθηκαν.

Αεροδρόμια κατασκευάσθηκαν από την αρχή ή επεκτάθηκαν διάδρομοι προσγείωσης σε 17 αεροδρόμια, ιδίως της νησιωτικής Ελλάδος (Καρπάθου, Σκύρου, Κεφαλληνίας, Μυτιλήνης, Πάρου, Κυθήρων κ.λπ.) μεταξύ των οποίων και οι χωματουργικές εργασίες του αεροδρομίου των Σπάτων.

 

Εγγειοβελτιωτικά και υδραυλικά έργα. Κατασκευάσθηκαν μεγάλα και μικρά αποστραγγιστικά αρδευτικά, αντιπλημμυρικά και υδραυλικά έργα σε όλη την χώρα με τα οποία αξιοποιήθηκαν και δόθηκαν προς καλλιέργεια εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα γης.

Στα οικοδομικά έργα η συμβολή των ΜΟΜΑ ήταν σημαντική. Ειδικότερα για την υλοποίηση του προγράμματος αποκατάστασης σεισμοπλήκτων περιοχών κατασκευάστηκαν προκατασκευασμένα σπίτια.

Με τη μέθοδο των προκατασκευών κατασκευάστηκαν με επιτυχία κτίρια Νοσοκομείων, Σχολείων, ΑΕΙ (Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, Πολυτεχνική Σχολή Ξάνθης κ.λπ.) κτιριακές εγκαταστάσεις στρατοπέδων (Χαλκίδας, Θηβών, Λουτρακίου Βαννιάνου Ξάνθης κ.λπ.).

 

Πλέον των παραπάνω κατασκεύαζε εργολαβικά υπό την επίβλεψη της και πολλά άλλα οικοδομικά έργα σε διάφορα στρατόπεδα όπως Διοικητήρια, θαλάμους οπλιτών, υπόστεγα κλ.π.

Επίσης σημαντική ήταν η συμβολή των ΜΟΜΑ που προσέφερε από το 1991 και μετά στο πρόγραμμα του Υπουργείου Εξωτερικών για την αποκατάσταση των παλιννοστούντων Ποντίων από τις περιοχές της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

Μικρά έργα Κοινής Ωφέλειας που περιλαμβάνονταν στα προγραμματισμένα έργα, κατασκευάσθηκαν σε Δήμους, κοινότητες, οργανισμούς και τοπικούς συλλόγους.

Οι ΜΟΜΑ, έδιναν το «παρών» σε όλες τις συμφορές που έπληξαν τον Ελλαδικό χώρο (σεισμοί, πυρκαγιές, χιονοπτώσεις, πλημμύρες κ.λπ.)»

 

Εργασίες 2ης ΜΟΜΑ στο εργοστάσιο της ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα

MOMA. Η κατάργηση τους – Ν. 2026/92

Αυτή η ειδική υπηρεσία (ΜΟΜΑ) με το άρθρο 18 του Ν. 2026/92 καταργήθηκε και διαλύθηκε και μεγάλος αριθμός μηχανημάτων εκποιήθηκε σε ιδιώτες.

Το εύλογο ερώτημα όμως είναι γιατί ο τεράστιος αυτός κρατικός οργανισμός με τόση μεγάλη προσφορά διαλύθηκε;

 

Η απάντηση σύμφωνα με την ιστοσελίδα του «Συνδέσμου Αποφοίτων Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων, Τάξεως 1976», πρέπει να αναζητηθεί στα διάφορα συγκρουόμενα οικονομικά συμφέροντα και στην πολιτική της εκάστοτε κυβέρνησης.

Από τη δεκαετία του ’80 ζητούταν από τις κυβερνήσεις, η περικοπή πιστώσεων προς τις ΜΟΜΑ για την εκτέλεση έργων.

Στη συνέχεια άρχισε να αναπτύσσεται μέσα στο πολιτικό προσωπικό των ΜΟΜΑ ο διορισμός υπαλλήλων εις βάρος πιστώσεων των έργων με αποτέλεσμα εκτέλεση πολλών εξ αυτών, να μην θεωρείται πια οικονομικά συμφέρουσα.

Τέλος, στην δεκαετία του ’90 μετά από έντονες πιέσεις μεγαλοεργολάβων και μεγαλοεκδοτών, η κυβέρνηση αποφάσισε με το Ν.2026/92 την διάλυση των ΜΟΜΑ.

 https://www.inevros.gr/2023/09/15/ti-itan-oi-moma-i-istoria-i-prosfora-kai-o-logos-pou-katargithikan/